lediem.net giới thiệu đến các bạn bài viết Phân tích Trùng vi thạch trận. Có thể nói, hình tượng người lái đò sông Đà trong tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân là một trong hai hình tượng rất quan trọng của tác phẩm và thể hiện phong cách sáng tác của tác giả cũng như chủ đề tư tưởng của tác phẩm. Vậy nên, để các bạn có thể hiểu rõ hơn về vẻ đẹp của hình tượng ông lái đò vượt qua trùng vi thạch trận, lediem.net sẽ hướng dẫn các bạn cách viết hoàn chỉnh bài văn Phân tích Trùng vi thạch trận. Sau đây mời bạn đọc tham khảo bài viết Phân tích Trùng vi thạch trận.
Đề: Phân tích Trùng vi thạch trận – Người lái đò sông Đà – Nguyễn Tuân
…Thạch trận dàn bày vừa xong thì cái thuyền vụt tới. Phối hớp với đá, nước thác reo hò làm thanh viện cho đá, những hòn bệ vệ oai phong lẫm liệt. Một hòn ấy trông nghiêng thì y như là đang hất hàm hỏi cái thuyền phải xưng tên tuổi trước khi giao chiến. Một hòn khác lùi lại một chút và thách thức cái thuyền có giỏi thì tiến gần vào. Ông đò hai tay giữ mái chèo khỏi bị hất lên khỏi sóng trận địa phóng thẳng vào mình. Mặt nước hò la vang dậy quanh mình, ùa vào mà bẻ gãy cán chèo võ khí trên cánh tay mình. Sóng nước như thể quân liều mạng vào sát nách mà đá trái mà thúc gối vào bụng và hông thuyền. Có lúc chúng đội cả thuyền lên. Nước bám lấy thuyền như đổ vật túm thắt lưng ông đò đòi lật ngửa mình ra giữa trận nước vang trời thanh la não bạt. Sóng thác đã đánh đến miếng đòn hiểm độc nhất, cả cái luồng nước vô sở bất chí ấy bóp chặt lấy hạ bộ người lái đò […]. Mặt sông trong tích tắc loà sáng lên như một cửa bể đom đóm rừng ùa xuống mà châm lửa vào đầu sóng. Nhưng ông đò cố nén vết thương, hai chân vẫn kẹp chặt lấy cuống lái, mặt méo bệch đi như cái luồng sóng đánh hồi lung, đánh đòn tỉa, đánh đòn âm vào chỗ hiểm. Tăng thêm mãi lên tiếng hỗn chiến của nước của đá thác. Nhưng trên cái thuyền sáu bơi chèo, vẫn nghe rõ tiếng chỉ huy ngắn gọn tỉnh táo của người cầm lái. Vậy là phá xong cái trùng vi thạch trận vòng thứ nhất. Không một phút nghỉ tay nghỉ mắt, phải phá luôn vòng vây thứ hai và đổi luôn chiến thuật. Ông lái đã nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá. Ông đã thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi ải nước hiểm trở này. Vòng đầu vừa rồi, nó mở ra năm cửa trận, có bốn cửa tử một cửa sinh cửa, sinh nằm lập lờ phía tả ngạn sông. Vòng thứ hai này tăng thêm nhiều cửa tử để đánh lừa con thuyền vào, và cửa sinh lại bố trí lệch qua phía bờ hữu ngạn. Cưỡi lên thác Sông Đà, phải cưỡi đến cùng như là cưỡi hổ. Dòng thác hùm beo đang hồng hộc tế mạnh trên sông đá. Nắm chặt lấy được cái bờm sóng đúng luồng rồi, ông đò ghì cương lái, băm chắc lấy luồng nước đúng mà phóng nhanh vào cửa sinh, mà lái miết một đường chéo về phía cửa đá ấy. Bốn năm bọn thuỷ quân cửa ải nước bên bờ trái liền xô ra cảnh níu thuyền lôi vào tập đoàn cửa tử. Ông đò vẫn nhớ mặt bọn này, đứa thì ông tránh mà rảo bơi chèo lên, đứa thì ông đè sấn lên mà chặt đôi ra để mở đường tiến. Những luồng tử đã bỏ hết lại sau thuyền. Chỉ còn vẳng reo tiếng hò của sóng thác luồng sinh. Chúng vẫn không ngớt khiêu khích, mặc dầu cái thằng đá tướng đứng chiến ở cửa vào đã tiu nghỉu cái mặt xanh lè thất vọng thua cái thuyền đã đánh trúng vào cửa sinh nó trấn lấy. Còn một trùng vây thứ ba nữa. Ít cửa hơn, bên phải bên trái đều là luồng chết cả. Cái luồng sống ở chặng ba này lại ở ngay giữa bọn đá hậu vệ của con thác. Cứ phóng thẳng thuyền, chọc thủng cửa giữa đó. Thuyền vút qua cổng đá cánh mở cánh khép. Vút, vút, cửa ngoài, cửa trong, lại cửa trong cùng, thuyền như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vào từ động lái được lượn được. Thế là hết thác.
(Trích Người lái đò Sông Đà – Nguyễn Tuân, Ngữ văn 12, tập một, Nxb GD, 2019, tr 188, 189, 190)
Phân tích vẻ đẹp hình tượng ông lái đò qua đoạn trích trên. Từ đó, nhận xét ngắn gọn về tình cảm của nhà văn Nguyễn Tuân đối với người lao động Việt Nam trong tùy bút “Người lái đò sông Đà”.
Bài làm mẫu: Phân tích Trùng vi thạch trận
Mở bài: Phân tích Trùng vi thạch trận
“Yêu biết mấy những dòng sông bát ngát
Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non
Yêu biết mấy những con người ca hát
Qua công trường mới dựng mái nhà son”
(Mùa thu mới – Tố Hữu)
Từ xưa hình ảnh con đò, người lái đò được đưa vào văn học qua các bài thơ của các nhà thơ rất nhiều. Và thêm một lần nữa, những hình ảnh ấy lại được khắc họa đậm nét qua tác phẩm Tuỳ bút “người lái đò sông Đà” của Nguyễn Tuân. Đây là bút kí đặc sắc, là một thành quả nghệ thuật đẹp đẽ mà tác giả thu hoạch được trong chuyến đi tới vùng Tây Bắc Tổ Quốc xa xôi, rộng lớn. Ông tìm được cái chất vàng của thiên nhiên cùng thứ vàng mười đã qua thử lửa được thể hiện trong thiên tuỳ bút “Người lái đò sông Đà”. Đó là vẻ đẹp của hình tượng nhân vật ông lái đò sông Đà. Qua đó, còn làm bật lên tình cảm của nhà văn Nguyễn Tuân đối với người lao động Việt Nam, được thể hiện qua đoạn trích sau:
“ …Thạch trận dàn bày … Thế là hết thác.”
Thân bài: Phân tích Trùng vi thạch trận
Khái quát tác giả, tác phẩm: Phân tích Trùng vi thạch trận
Nguyễn Tuân là một nhà văn lớn, một nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp. Ông có một vị trí quan trọng và đóng góp không nhỏ đối với văn học Việt Nam hiện đại là thúc đẩy thể tùy bút, bút kí văn học đạt tới trình độ nghệ thuật cao; làm phong phú thêm ngôn ngữ văn học dân tộc; đem đến cho nền văn xuôi hiện đại một phong cách tài hoa và độc đáo.
Tuỳ bút “Người lái đò sông Đà” (1958) là tác phẩm xuất sắc nhất trong tập Tuỳ bút Sông Đà (1960). Nó để lại dấu ấn sâu sắc về một con sống vùng Tây Bắc “hung bạo, trữ tình”, nhưng trước hết, điều ám ảnh nhất vẫn là hình tượng người lái đò “một tay lái ra hoa”, một chiến binh đẹp như truyền thuyết trên thác dữ.
Nguyễn Tuân trong một chuyến đi thực tế tại vùng sông Đà Tây Bắc, khi diện kiến một người lái đò người Thái (Tây Bắc) và cuộc mưu sinh của ông lái đò đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng ông. Và từ đây, Nguyễn Tuân đã xây dựng rất thành công hình tượng người lái đò sông Đà ẩn chứa tính cách dữ dội của một chiến binh chinh phục thiên nhiên hùng tợn, vừa là con người cực kì tài hoa mang cốt cách nghệ sĩ.
Phân tích nội dung: Phân tích Trùng vi thạch trận
Luận điểm 1: Phân tích con sông Đà hung bạo (Phân tích Trùng vi thạch trận)
Để miêu tả sự tài hoa, trí dũng lão luyện của ông lái đò. Nhà Nguyễn Tuân, đã tập trung miêu tả hình ảnh con sông Đà. Sông Đà hiện lên không phải là một vật thể vô tri vô giác. Mà nó như một sinh thể, có tâm địa vô cùng độc ác.
Con sông Đà được nhà văn Nguyễn Tuân miêu tả: “Phối hớp với đá, nước thác reo hò làm thanh viện cho đá”, “Mặt nước hò la vang dậy quanh mình, ùa vào mà bẻ gãy cán chèo võ khí trên cánh tay mình. Sóng nước như thể quân liều mạng vào sát nách mà đá trái mà thúc gối vào bụng và hông thuyền. Có lúc chúng đội cả thuyền lên. Nước bám lấy thuyền như đổ vật túm thắt lưng ông đò đòi lật ngửa mình ra giữa trận nước”, “sóng thác đã đánh đến miếng đòn hiểm độc nhất”. Có thể nói, bằng các biện pháp tu từ nhân hóa, liên tưởng tưởng tượng phong phú, nhà văn Nguyễn Tuân đã miêu tả, con sông Đà vào trận địa bằng tất cả sự nham hiểm, độc ác của mình, dồn ông lái đò vào chỗ chết. Bằng các từ ngữ: reo hò, bệ vệ, oai phong lẫm liệt, hất hàm hỏi, thách thức… người đọc cảm nhận được không khí trận chiến nóng bỏng gay cấn hồi hộp, kịch tính. Đó chính là tài năng của bậc thầy phù thuỷ ngôn ngữ như Nguyễn Tuân. Thác đá sông Đà rất khôn ngoan. Chúng không chỉ đánh trên mặt trận giáp lá cà mà còn đánh bằng cả nghệ thuật tâm lý. Trước đó chúng đã dùng âm thanh của thác khiêu khích “giọng gằn mà chế nhạo”. Còn giờ đây chúng lại nhờ “nước thác làm thanh viện cho đá”. Với bản tính hung hãn như một loài thủy quái, sông Đà đã đánh phủ đầu người lái đò với những đòn thế vô cùng hiểm hóc. Sông Đà cậy thế quân đông tướng mạnh nên đã “ùa vào mà bẻ gãy cán chèo”, “liều mạng vào sát nách mà đá trái”, “thúc gối vào bụng và hông thuyền”, có lúc chúng “đội cả thuyền lên”. Một loạt động từ như: ùa vào, bẻ gãy, đá trái, thúc gối, đội,… được Nguyễn Tuấn huy động để miêu tả cách đánh của sông Đà làm người đọc không khỏi rùng mình trước sự hung bạo của thiên nhiên.
Luận điểm 2: Phân tích người lái đò (Phân tích Trùng vi thạch trận)
Thế nhưng, sau tất cả, ông lái đò vẫn sừng sững, vẫn chiến thắng một cách vô cùng hiển hách, khiến cho bọn đá tướng nơi đây mặt mày xanh lè, tiu nghỉu thất vọng vì thua trận. Có thể nói, con sông Đà được Nguyễn Tuân miêu tả, càng hung bạo, dữ dằn, táo tợn bao nhiêu thì lại càng bật lên vẻ đẹp tài hoa, lão luyện, trí dũng của ông lái đò.
Bước vào “cái tuổi bảy mươi”, “đầu tóc bạc trắng”, “thân hình ông lái đò vẫn đẹp như một pho tượng tạc bằng đá cẩm thạch”. Nước da ánh lên chất sừng, chất mun. Cánh tay rắn chắc trẻ tráng “tay ông lêu nghêu như cái sào, chân ông lúc nào cũng khuỳnh khuỳnh như kẹp lấy một xuống lái tưởng tượng”. Cặp mắt tinh anh, nhãn lực nhìn xa vời vợi. Trên ngực của ông nổi lên một số “củ nâu” thương tích trên “chiến trường sông Đà” như một thứ “Huân chương lao động siêu hạng”. Rõ ràng với những đặc điểm về ngoại hình của ông cho thấy nghề chèo đò vượt thác đã thấm trong máu thịt của ông và thể hiện ra trong từng động tác.
Bị tấn công bất ngờ nhưng người lái đò vẫn bình tĩnh. Dính miếng đòn hiểm của sông Đà, mắt ông hoa lên, khiến ông đò “mặt méo bệch đi”. Đó là cái méo bệch vốn do cái lạnh của nước làm nhăn nheo lại thêm miếng đòn đau làm ông như tím tái, ngây dại. Phép điệp động từ “đánh hồi lùng, đánh đòn tỉa, đánh đòn âm vào chỗ hiểm” gợi lên cơn đau dồn dập, hành hạ người lái đò. Nhưng ông đò nén đau, giọng ông vẫn bình tĩnh, tỉnh táo, sắc lạnh chỉ huy sáu bơi chèo còn lại vượt cửa tử vào cửa sinh ở trùng vi thạch trận thứ nhất.
Nếu trùng vi thạch trận thứ nhất, Nguyễn Tuân tập trung miêu tả thế trận một chiều từ sông Đà thì ở những đoạn văn tiếp theo nhà văn tập trung miêu tả thế trận của ông lái đò Đà ở sự thông minh, linh hoạt và tài nghệ vượt thác dũng mãnh, phi thường. Ông lái đò từ thế trận phòng ngự, ông đã chuyển thế chủ động tấn công. Ở trùng vi thạch trận thứ hai này, sông Đà tăng cường một “tập đoàn cửa tử” và cửa sinh bố trí lệch qua bờ hữu ngạn.
So với trùng vi một thì trùng vi này khó khăn hơn. Nhưng không vì thế mà ông đò nao núng. Với kinh nghiệm nhiều năm chinh chiến trên chiến trường sông nước, người lái đò đã “nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá, ông đã thuộc quy luật phục kích của lũ đá”. Ông đò cũng tự triết lý với mình “cưỡi lên thác sông Đà là cưỡi đến cùng như là cưỡi hổ”, vì thế “không một phút nghỉ tay nghỉ mắt phải phá luôn vòng vây thứ hai và đổi luôn chiến thuật”. Ở trận này ông đò đánh phủ đầu với kế hoạch đánh nhanh thắng nhanh. Như một vận động viên đua ngựa, ông đò “nắm chắc được cái bờm sóng đúng luồng rồi, ông đò ghì cương lái”, ông “phóng nhanh”, “lái miết”… tốc độ di chuyển mau lẹ. Nhưng sông Đà cũng không phải dạng vừa. Chúng xô ra định níu chiếc thuyền vào tập đoàn cửa tử. Ông đò đã cảnh giác sẵn nên “đứa thì ông tránh mà rảo bơi chèo”, “đứa thì đè sấn lên chặt đôi ra để mở đường tiến”. Hàng loạt động từ được huy động như một đội quân ngôn ngữ hùng hậu hò reo theo từng nhịp tiến của ông đò: nắm, ghì, phóng, lái, tránh, rảo, đè, chặt… Chính nhờ sự mưu trí và tài năng ấy ông đò vượt qua hết các cửa tử. Một trùng vi với bao cửa tử, cửa sinh mà chỉ vài ngón đòn ông lái đò đã đánh sập vòng vây của lũ đá, đồng thời làm cho bọn đá phải thua cuộc với bộ mặt “tiu nghỉu, xanh lè thất vọng”. Qua đó để thấy người khách sông Đà quả thật là Trí Dũng song toàn.
Đến trùng vi cuối cùng, sông Đà còn một cơ hội cuối cùng để chiến thắng được người lái đò. Trùng vi này ít cửa hơn nhưng bên trái bên phải đều là luồng chết, luồng sống thì lại nằm ngay giữa bọn đá hậu vệ. Có thể nói trận chiến này sông Đà đã dùng thế “trên đe dưới búa” làm cho người lái đò phải đối mặt với thế “tiến thoái lưỡng nan” nhưng ông lái đò đã biến chiếc thuyền sáu bơi chèo thành một mũi tên còn ông giống như một cung thủ đã “phóng thẳng thuyền chọc thủng cửa giữa. Thuyền vút qua cửa đá cánh mở, cánh khép, vút vút, cửa ngoài, cửa trong lại cửa trong cùng”. “Thuyền như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự động lái được, lượn được. Thế là hết thác”. Một loạt các động từ lại được Nguyễn Tuân huy động để miêu tả cách đánh của ông đò: Phóng, chọc thủng, xuyên qua, xuyên nhanh, lái được, lượn được, vút, vút, … sự thần tốc trong cách đánh và cách đánh nhanh thắng nhanh đã giúp người lái đò vượt trùng vi đầy phi thường.
Có thể nói quy luật trên Sông Đà là một quy luật khắc nghiệt chỉ cần thiếu bình tĩnh, một chút nghỉ tay, nghỉ mắt, lỡ tay là phải trả giá bằng cả mạng sống. Tuy nhiên, trong cuộc chiến không cân sức giữa một bên là thiên nhiên dữ dội với một bên là ông lão đơn độc chỉ có mái chèo là vũ khí duy nhất, chiến thắng đã thuộc về con người.
Đánh giá: Phân tích Trùng vi thạch trận
“Nếu Xuân Diệu xem tình yêu là tôn giáo thì Nguyễn Tuân xem cái đẹp như là tôn giáo của mình” (Gs Trần Đình Sử). Thật vậy, Nguyễn Tuân là một người nghệ sĩ tài hoa, suốt đời đi tìm cái đẹp, là người nghệ sĩ ý thức đầy đủ về thiên chức sáng tạo. Trong hành trình sáng tạo nghệ thuật, ông luôn tìm mọi cách để kiếm tìm và phát hiện cái đẹp, cái thật, cái mới lạ, độc đáo “xưa nay chưa từng có”. Rõ ràng qua cách miêu tả đến tột cùng sự dữ dội của con sông và cuộc giao chiến giữa những người lái đò với dòng sông hung bạo, Nguyễn Tuân nhằm đến một mục đích lớn là ca ngợi vẻ đẹp của ông lái đò.
Trước tiên, đó là sự ca ngợi về sự dũng cảm, tài trí và chiến thắng vĩ đại của ông. Qua sự miêu tả của Nguyễn Tuân, công việc lái đò đã trở thành một nghệ thuật và trình độ lái đò của ông lái đò đã đạt đến sự siêu phàm. Ông lái đò rất am hiểu về dòng sông Đà Ông lái đã nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá. Nên ông đã thắng sông Đà một cách rất ngoạn mục.
Thứ hai, ông lái đò còn là một người nghệ sĩ tài hoa trên sông nước. Ông là một nghệ sĩ điêu luyện trong nghệ thuật vượt thác qua ghềnh, một tay lái ra hoa. Nghề chèo đò trở thành một môn nghệ thuật. Và đó cũng chính là một những biểu hiện thể hiện phong cách nghệ thuật độc đáo của nhà văn Nguyễn Tuân, sau cách mạng.
Nghệ thuật: Phân tích Trùng vi thạch trận
“Người lái đò sông Đà” được Nguyễn Tuân sử dụng nhiều phép so sánh, ẩn dụ, nhân hoá, liên tưởng tưởng tượng phong phú cho nên việc chèo đò, vượt thác, vận chuyển hàng hóa của nhà đò làm người đọc liên tưởng đến cuộc chiến không khoan nhượng giữa con người và thiên nhiên, giữa ông lái đò và con sông Đà. Để cuộc chiến trở nên hấp dẫn và chân thực hơn, ông đã kết hợp nhiều yếu tố tri thức điện ảnh, quân sự, lịch sử, địa lí, võ thuật, hội họa, điêu khắc, âm nhạc… và miêu tả. Nét tài hoa uyên bác của Nguyễn Tuân còn được thể hiện qua ngôn ngữ, hình ảnh, câu văn sáng tạo mới mẻ, vốn từ vựng phong phú, ngôn ngữ chính xác. Câu văn đa dạng, nhiều tầng, giàu nhịp điệu : lúc hối hả, gân guốc, khi chậm rãi, trữ tình.
Trả lời vế 2: Phân tích Trùng vi thạch trận
Đoạn trích trên còn làm bật lên tình cảm của nhà văn Nguyễn Tuân đối với người lao động Việt Nam. Người lao động Việt Nam ở đây chính là những người dân không ngại xa xôi, tự nguyện lên miền núi Tây Bắc, xây dựng cuộc sống mới, tăng gia sản xuất, góp phần xây dựng đất nước và ủng hộ miền Nam. Trong tác phẩm này, người lao động đó chính là ông lái đò. Qua hình tượng ông lái đò, Nguyễn Tuân ca ngợi và khẳng định sức mạnh, sự vĩ đại của con người, đồng thời nhà văn đưa ra triết lí sống: Giữa cái thế giới độc dữ và đầy nham hiểm, cái thế giới đầy sức mạnh man dại và cạm bẫy, con người vẫn đủ trí tuệ để vươn lên tìm thấy sự sống. Cũng qua cảnh tượng vượt thác của ông lái đò, Nguyễn Tuân gửi gắm một điều giản dị mà sâu sắc: Chủ nghĩa anh hùng không chỉ có ở nơi chiến trường ác liệt mà có ngay trong cuộc sống hằng ngày khi chúng ta vật lộn với miếng cơm manh áo. Tài hoa không chỉ có trong lĩnh vực nghệ thuật mà có ngay trong cuộc sống lao động đời thường. Phẩm chất anh hùng, nghệ sĩ thể hiện ngay trong việc con người phải đương đầu với thử thách.
Nhà văn thể hiện sự yêu mến, trân trọng, tự hào, ngợi ca sự vĩ đại của con người lao động Tây Bắc và người lao động Việt Nam nói chung. Ca ngợi cuộc sống lao động vinh quang đã đưa con người tới thắng lợi trước sức mạnh hoang dại của thiên nhiên.
Kết bài: Phân tích Trùng vi thạch trận
Qua đoạn văn trên, người đọc như được mở rộng tầm mắt trước tài năng miêu tả tài tình của nhà văn Nguyễn Tuân. Cảnh tượng vượt thác vốn bình thường của những người lái đò đã trở thành một cảnh chiến trận “xưa nay chưa từng có”. Sáng tạo hình tượng người lái đò, Nguyễn Tuân đã thể hiện thái độ yêu mến, tự hào và cảm phục trước những con người lao động bình dị nhưng tiềm ẩn “chất vàng mười” quý giá của Tổ quốc và vùng Tây Bắc.
