Giới thiệu đến các bài viết Soạn bài: Thị Mầu lên chùa cánh diều ; thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất ; thị mầu lên chùa lớp 10 cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất (Ngữ Văn 10, Cánh Diều). Ở đây, chúng tôi sẽ cùng các bạn, tìm hiểu 5 bài tập, trang 79, Bài 3, Ngữ Văn 10, Cánh Diều, tập 1. Mời các bạn cùng tham khảo.
THỊ MÀU LÊN CHÙA (Trích chèo Quan Âm Thị Kính) – Bài 3
* Nội dung chính:
Văn bản “Thị Mầu lên chùa” kể về việc Thị Mầu lẳng lơ lên chùa, ve vãn tiểu Kính Tâm. Qua đó cho thấy cá tính của nhân vật Thị Mầu, người con gái lẳng lơ, dám vượt qua khuôn khổ vốn có của Nho giáo để bày tỏ và thể hiện mình.
* Thực hiện yêu cầu trong khi đọc (SGK, trang 65, 66, 67):
Câu 6.
– Những câu hát trong phần này đều tập trung thể hiện điều gì?
Câu “Trúc xinh […] chẳng xinh!” có gì khác với ca dao.
Gợi ý: Thị Mầu lên chùa cánh diều ; thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất ; thị mầu lên chùa lớp 10 cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất
– Những câu hát trong phần này tập trung thể hiện nỗi lòng, khát khao hạnh phúc của Thị Mầu nhưng lại bị chú tiểu ngó lơ.
– Câu ca dao:
“Trúc xinh trúc mọc đầu đình
Em xinh em đứng một mình cũng xinh.”
→ So sánh hình dáng cây trúc với người phụ nữ Việt Nam trẻ trung, mong manh và xinh đẹp cho dù đứng ở đâu, dù ở góc độ nào vẫn xinh.
+ Trong vở chèo “Thị Mầu lên chùa”:
“Trúc xinh trúc mọc sân đình
Em xinh em đứng một mình chẳng xinh.
-> Ở trong câu ca dao người phụ nữ đứng một mình, dù đứng ở đâu, góc độ nào vẫn xinh; còn trong vở chèo Thị Mầu thì nó được biến tấu đi, nhằm ghẹo chú tiểu, ẩn ý người nữ xinh đẹp cần phải có đôi có cặp mới xinh, còn đứng đẹp một mình sẽ không xinh.
Câu 7.
Đoạn trích có những chỉ dẫn sân khấu nào? Tác dụng của các chỉ dẫn đó với người đọc là gì?
Gợi ý: Thị Mầu lên chùa cánh diều ; thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất ; thị mầu lên chùa lớp 10 cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất
(Thị Mầu: ra nói; đế; hát; xưng danh; đế; đế; đế; đế; hát ghẹo tiểu; nói; Tiểu Kính bỏ chạy; nấp; xông ra, nắm tay tiểu kính; Tiểu Kính bỏ chạy, đế, hát; hạ Tiểu Kính: tụng kinh; ra, nói).
– Hành động của Thị Mầu: xông ra nắm tay chú tiểu.
– Ngôn ngữ thể hiện Thị Mầu: của người lẳng lơ, thấy chú tiểu đẹp thì mê, mà mê thì ghẹo, mà ghẹo thì ghẹo tới nơi tới chốn. Thị Mầu ghẹo chú tiểu được diễn tả bằng chính hai điệu hát “Cấm giá” và “Bình thảo”.
+ “Cấm giá” vì Thị Mầu mới ve vãn nên câu thơ còn e ấp tế nhị:
“Tôi lên chùa thấy tiểu mười ba
Thấy sư mười bốn vãi già mười lăm
Tôi muốn cho một tháng đôi rằm”
+ “Bình thảo” khi mà sự ve vãn bên ngoài không có kết quả, khi mà Thị Mầu đã bốc lửa, Thị Mầu muốn đốt cháy với chú tiểu thì lời ca trong điệu hát không còn ngọt ngào:
“Người đâu ở chùa này
Cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang
Ấy mấy thầy tiểu ơi”
“Thầy như táo rụng sân đình
Em như gái rở, đi rình của chua”
– Tác dụng: Giúp người đọc hiểu được nghĩa của các từ mới, giúp người đọc hiểu được cách thức, cũng như trình tự trình diễn của các nhân vật, từ đó theo dõi và hiểu được nội dung toàn bộ vở chèo.
* Trả lời câu hỏi sau khi đọc (SGK, trang 79)
Câu 1.
Thị Mầu đã sử dụng ngôn ngữ, hành động như thế nào để bày tỏ tình cảm với chú tiểu? Tiếng gọi “thầy tiểu ơi!” lặp lại nhiều lần có tác dụng gì trong việc biểu lộ nỗi lòng Thị Mầu? Em thấy ấn tượng nhất với lời bày tỏ tình cảm nào của Thị Mầu? Vì sao?
Gợi ý: Thị Mầu lên chùa cánh diều ; thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất ; thị mầu lên chùa lớp 10 cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất
– Ngôn ngữ, hành động của Thị Mầu khi bày tỏ tình ỏ tình cảm với chú tiểu
+ Khen “đẹp như sao băng”, đôi mắt sắc như dao bổ cau liếc đi, liếc lại, đôi môi đỏ mọng lúc nào cũng cười nở như hoa và nhất là lời bóng gió, ẩn ý đầy chất dân gian để “đánh” đi những lượng tin cần thiết mà da diết về phía chú tiểu.
+ Đợi cơ hội Tiểu Kính ra và nắm tay Tiểu Kính, đòi quét chùa thay Tiểu Kính, lại còn mời mọc. Ta thấy sự táo bạo, mãnh liệt, quyết tâm; không e thẹn, do dự, ngại ngùng.
+ Tiếng gọi “thầy tiểu ơi” lặp đi lặp lại nhiều lần đã bộc lộ nỗi lòng say mê, yêu thương tha thiết của Thị Mầu. Mầu khao khát được yêu, được đáp lại tình yêu chân thành, Mầu dám phơi bày ruột gan tình cảm của mình ra trước mặt mọi người, dám thổ lộ, dám tấn công.
– Em ấn tượng nhất với tỏ tình của Thị Mầu:
“Một cành tre, năm bảy cành tre
Phải duyên thời lấy, chớ nghe họ hàng
Ấy mấy thầy tiểu ơi!
Mẫu đơn giồng cạnh nhà thờ
Đôi ta chỉ quyết đợi chờ lấy nhau”
-> Bởi đây là lời tỏ tình ấy da diết chứa chan mong ước về tự do yêu đương, tự do lựa chọn hôn nhân. Dám yêu, dám lên tiếng vì tình yêu – giữa xã hội phong kiến chỉ duy nhất một Thị Mầu. Mầu cất lên tiếng nói nữ quyền để lật đổ thành trì lễ giáo cũ kĩ đã trở thành giáo điều, đạp đổ những lệ làng, những đạo đức giả, những quan niệm cổ hủ chà đạp lên thân phận và tước đoạt hạnh phúc con người. Trong dòng nghĩ suy qua lời hát ghẹo của Thị Mầu đã ẩn chứa khát khao chung tình — khao khát chính đáng trong tình yêu.
Câu 2.
Qua ngôn ngữ và hành động của nhân vật Tiểu Kính trong đoạn trích, em có nhận xét gì về nhân vật này?
Gợi ý: Thị Mầu lên chùa cánh diều ; thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất ; thị mầu lên chùa lớp 10 cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất
Nhân vật Tiểu Kính đẹp trai ngời ngời mà lòng dạ thẳng băng, trơ trơ như gỗ đá, người tĩnh tọa đều đều, liên hồi gõ mõ, niệm Nam mô A di đà Phật, vẻ mặt càng cố tỏ ra bất động, lạnh lùng; giỏi nhẫn nhịn, cam chịu.
Câu 3.
Dưới đây là một số trích dẫn ngôn ngữ của tác giả dân gian (được thể hiện qua tiếng đế) và nhân vật Thị Mầu.
Em có đồng tình với cách đánh giá trên đây của tác giả dân gian (qua tiếng đế) về Thị Mầu và thái độ, suy nghĩ của Thị Mầu không? Vì sao?
Gợi ý: Thị Mầu lên chùa cánh diều ; thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất ; thị mầu lên chùa lớp 10 cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất
Em đồng tình với cách đánh giá trên của tác giả dân gian. Vì:
+ Thị Mầu được xây dựng là người con gái lẳng lơ, không theo quan niệm “tam tòng tứ đức” của thời xưa. Vậy nên, qua lời đế thì những cái dở, cái xấu của Mầu được bộc lộ rõ ràng hơn.
+ Cái dở đó chỉ duy nhất là sự mù quáng; mà đã yêu đương say đắm và dữ dội đến như thế, thì có mù quáng cũng là dễ hiểu, do đó dễ thông cảm, và hơn nữa, dễ thương mà thôi. Cái mù quáng của Thị Mầu là ở chỗ cô không nhận biết – đối tượng của mình… Thầy Tiểu mà cô mê thực ra là Thị Kính giả trai. Những lời đế ấy không chỉ giúp Mầu thể hiện rõ bản thân của mình mà còn khiến giá trị của những yếu tố trong vở chèo dân gian là cách dùng “gậy ông lại đập lưng ông” mà văn học dân gian rất thiện nghệ để phê phán, hơn nữa, bóc trần cái đạo đức giả của tầng lớp quan lại phong kiến.
Câu 4.
Theo em, nhân vật Thị Mầu là người như thế nào? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 6 – 8 dòng) nêu lên nhận xét của mình về nhân vật này.
Gợi ý: Thị Mầu lên chùa cánh diều ; thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất ; thị mầu lên chùa lớp 10 cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất
– Thị Mầu là người con gái có cá tính riêng, dám vượt qua khuôn khổ vốn có của Nho giáo để bày tỏ và thể hiện mình, Thị Mầu như đại diện cho bao nỗi khát vọng của người phụ nữ xưa. Tuy những hành động Mầu trong chùa là điều không nên làm nhưng bởi sự hối thúc, khao khát của tình yêu mà lí trí bị lu mờ.
Câu 5. Thị Mầu lên chùa cánh diều ; thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất ; thị mầu lên chùa lớp 10 cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ; soạn thị mầu lên chùa cánh diều ngắn nhất
Em biết những tác phẩm văn nào lấy cảm hứng từ hình tượng nhân vật Thị Mầu trong vở chèo Quan Âm Thị Kính?
Gợi ý:
– Thị Mầu, Lẳng lơ Thị Mầu, Cãi,… (Trong tập Cưới thơ của Hoàn Nguyễn);
– Thị Màu ( (Anh Ngọc);
– Này em Thị Mầu (Ngân Vịnh).
… … …
