Giới thiệu đến các bạn bài viết về đề kiểm tra phần làm văn, phân tích đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm văn học. Bài viết: Nhân vật Hoàng Cầm (Chuyện ông Hoàng Cầm – Minh Chuyên) ; phân tích đánh giá nhân vật Hoàng Cầm (Chuyện ông Hoàng Cầm – Minh Chuyên) ; cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm (Phần 2, phần làm văn, Đề kiểm tra). Đây là tài liệu theo chương trình mới năm 2018, dành cho học sinh có nhu cầu tự kiểm tra và nâng cao kỹ năng viết và phân tích văn học. Nếu bạn là một học sinh quan tâm đến văn học và muốn nắm vững nội dung chương trình mới, đừng bỏ lỡ cơ hội tham khảo bài viết này.
Đề:
Đọc văn bản sau: nhân vật Hoàng Cầm ; phân tích đánh giá nhân vật Hoàng Cầm ; cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm
Viết bài văn trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm trong văn bản Chuyện ông Hoàng Cầm (Minh Chuyên).
CHUYỆN ÔNG HOÀNG CẦM
Minh Chuyên
Có một sự kiện đã theo hàng triệu người lính ra trận trong suốt những năm chống Pháp, chống Mỹ. Nó trở nên nổi tiếng và thân thuộc với tất cả các đơn vị quân đội. Đó là sự kiện bếp Hoàng Cầm.
Cái bếp mang tên người sinh ra nó là một anh bộ đội tên là Hoàng Cầm, quê ở tỉnh Nam Định, nguyên chiến sĩ nuôi quân Sư đoàn 308, Đại đoàn Quân Tiên phong. Cái bếp kì diệu ấy đã cùng các đơn vị bộ đội tham gia chiến dịch Biên giới, Hoà Bình, Điện Biên Phủ và sau đó tiếp tục cùng các đơn vị thời chống Mỹ “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”. Bếp Hoàng Cầm là một yếu tố tạo nên sự bất ngờ, bí mật cho bộ đội chiến thắng và biết bao người lính nhờ nó mà không phải đổ máu, hi sinh. Thời gian và năm tháng qua đi, nhiều người đã quên tên anh bộ đội Hoàng Cầm mà chỉ còn nhớ tên cái bếp Hoàng Cầm của anh. Cái bếp đã ăn sâu vào tiềm thức của bao người […].
Hoàng Cầm sinh ra và lớn lên ở làng Cát Nội, xã Trực Đại, tỉnh Nam Định. Sau này gia đình chuyển lên sinh sống tại làng Đồi Mây, nay là thị trấn Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. Tháng 2 năm 1946, anh thanh niên Hoàng Cầm tình nguyện lên đường vào bộ đội chống Pháp. Trước khi vào quân ngũ, Hoàng Cầm có gần một năm đi làm thuê (làm đầu bếp) cho một gia đình ở Hà Nội. Có lẽ vì thế, Hoàng Cầm được cử làm chiến sĩ nuôi quân thuộc đơn vị quân y tiền phương Sư đoàn 308. Là anh nuôi, Hoàng Cầm luôn tận tâm, tận lực với công việc nấu ăn phục vụ bộ đội nhiều chiến dịch. Qua chiến dịch Hoàng Hoa Thám và chiến dịch Hoà Bình năm 1952, Hoàng Cầm nhận ra chiến tranh ngày càng khốc liệt. Bộ đội ta chiến đấu, hi sinh không chỉ ở mặt trận giáp mặt quân thù mà hi sinh, thương vong ngay cả khi về hậu cứ nghỉ ngơi, sinh hoạt. Nguyên nhân của việc mất mát ấy có một phần do việc nấu ăn. Khói lửa từ những cái bếp nuôi quân bốc lên, máy bay địch phát hiện đã trút bom đạn xuống. Tổ anh nuôi của Hoàng Cầm và nhiều đơn vị khác phòng tránh bằng cách chuyển sang nấu ăn ban đêm, khi máy bay địch tới thì dập lửa, dội nước, nhưng nhiều khi vẫn không tránh kịp tai hoạ. Đang đun, dập lửa, cơm thường bị khê, sống. Nấu ăn ban đêm, ban ngày cơm nguội lạnh. Bộ đội ăn cơm sống, khê, nguội lạnh, không đảm bảo sức khoẻ. Hoàng Cầm nhớ một lần, đồng chí thủ trưởng nhắc tổ quân nuôi quân:
– Các đồng chí cố gắng xem có cách nào khắc phục cái bếp. Để anh em thương vong, chết chóc ở ngay nơi đóng quân và nơi ăn uống khổ cực là mình có tội với nhân dân, với bộ đội đấy.
Đúng! Để bộ đội chết vì nấu ăn là mình có tội. Hoàng Cầm trăn trở ngày đêm suy nghĩ. Có buổi anh ngồi hàng giờ đồng hồ dưới tán cây rừng quan sát anh em nhóm bếp và đăm đăm nhìn ngọn lửa, nhìn làn khói xanh cuồn cuộn bay lên.
Trong bản tự thuật quá trình mày mò, sáng chế kiểu bếp mới, Hoàng Cầm kể: “Một đêm nằm nghĩ miên man, tôi chợt nhớ đến cách nấu cám lợn ở vùng Nam Định quê tôi. Hồi đó bếp thường đắp bằng đất sét kín chung quanh chỉ để một lỗ thoát hơi phía sau, nên lửa cháy tập trung, ít bốc ra ngoài. Nhưng làm thế nào để bếp đun không có khói? Suy nghĩ mãi đến hơn nửa tháng sau, tôi mới nghĩ ra cảnh mình từng đi hun chuột ngoài đồng. Đào cửa hang sâu xuống đất, chất rạ đốt, hầu như khói hút cả vào trong hang. Tôi mừng quá, nếu áp dụng cải tiến thành bếp nuôi quân kiểu mới sẽ hạn chế được khói và lửa bốc cao”.
Từ cơ sở đó, Hoàng Cầm miệt mài ngày đêm nghiên cứu, vẽ sơ đồ một số kiểu bếp. Ngày ngày anh tranh thủ trưa, tối, có khi cả buổi vác xẻng, đeo xoong nồi, trốn vào rừng đào bếp thử nghiệm. Không biết có thành công hay thất bại nhưng sợ anh em tốn sức, vất vả, anh giấu kín mọi người. Anh đào hàng chục cái bếp khác nhau, có nhiều nhánh dẫn khói như hang chuột. Làm xong anh đặt nồi lên từng cái bếp chất củi đun thử. Kết quả tạm được, nhưng lửa vẫn lộ, khói ra vẫn phảng phất bay lên. Lại hì hục đào hàng chục cái bếp khác nữa. Lần này Hoàng Cầm đào các đường dẫn khói chẽ ra nhiều nhánh và dài gấp đôi, trên rãnh dẫn khói rải cành cây rồi đổ đất san phẳng. Phía trước cửa bếp đào một hố sâu, trên lợp nilon hoặc lá vừa để đồ vừa che ánh lửa và có hầm chứa khói, hút lửa mạnh hơn.
Trong bản tự thuật, Hoàng Cầm viết: “Lần này, bếp có nhiều ưu điểm, đã giấu kín được ánh lửa, nhưng khói trên ống vẫn là lảng bảng bay lên ngọn cây. Nghĩ mãi, tôi chợt nhớ ngày ở quê, chiều chiều nấu cơm, gặp trời mưa, khói chui qua mái gianh ướt, bốc lên nhè nhẹ như sương mù. Tìm ra rồi, sướng quá, tôi lật hết cành cây khô lát trên đường ống dẫn rồi dùng cây chuối rừng chẻ ra lát lên trên, phủ đất san phẳng và dùng nước tưới đều lên rãnh dẫn khói. Quả nhiên, khi đun khói cứ là là, toả đều mặt đất, không bốc lên cao nữa”.
Ông Đỗ Văn Cường cùng đơn vị Hoàng Cầm cho biết: “Anh em chúng tôi ân hận mãi về chuyện anh Cầm trốn đi làm bếp. Ngày đó có mấy cô gái trong bản gần nơi đóng quân thường lui tới nhặt rau, đánh rửa xoong nồi giúp anh nuôi. Anh Hoàng Cầm có quen một cô. Các buổi trưa, buổi tối thấy anh thường xuyên vắng đơn vị, anh em cho là anh Cầm dụ cô gái vào rừng tán tỉnh. Đang định kiểm điểm tội vô kỉ luật của anh thì có một chiến sĩ tinh nghịch đã bám theo để “rình” anh. Chỉ thấy một mình Hoàng Cầm mình trần dưới tán cây rừng, hì hục đào đất mồ hôi ướt đìa. Thì ra anh trốn vào rừng để đào bếp thử nghiệm chứ không phải đi tán gái”.
Cái bếp do Hoàng Cầm sáng tạo rất phù hợp với bộ đội thời chiến, kín lửa, khói không bốc cao, anh nuôi nấu ăn cả ngày, cả tối, không sợ máy bay địch phát hiện. Bộ đội có cơm nóng, canh ngọt. Mỗi khi em sát địch, anh nuôi vẫn nổi lửa đêm ngày.
Tháng 10 năm 1952, đơn vị quyết định cái bếp được mang tên người chiến sĩ đã sáng tạo ra nó: bếp Hoàng Cầm. Anh chiến sĩ nuôi quân Hoàng Cầm được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng 3. Và năm đó, Hoàng Cầm được bầu là Chiến sĩ thi đua toàn quốc. Bếp Hoàng Cầm được phổ biến áp dụng trong toàn quân.
Từ đó, cái bếp theo bộ đội hết chiến dịch này đến chiến dịch khác. Kết thúc cuộc kháng chiến chống Pháp thắng lợi, bếp Hoàng Cầm tiếp tục là bạn đồng hành của bộ đội nuôi quân suốt những năm chống Mỹ và nó đã đi vào lời bài hát làm cả triệu anh bộ đội xao xuyến khôn nguôi: “Nổi lửa lên em, đánh Mỹ đêm ngày… Đôi quang gánh nặng tình yêu đất nước. Hơi bếp Hoàng Cầm sưởi ấm khắp nơi nơi…” […].
Dẫu mai này, có thể người ta lại quên cái tên người chiến sĩ nuôi quân Hoàng Cầm. Nhưng cái bếp Hoàng Cầm của ông, cái bếp đã đi vào lịch sử hay cuộc kháng chiến vệ quốc của dân tộc có thể sẽ trở thành cái bếp huyền thoại truyền mãi đến muôn đời.
Hà Nội – 2003
(Người lang thang không cô đơn, truyện kí, NXB Văn học, Hà Nội, 2018, trang 152 – 163)
* Tác giả, tác phẩm nhân vật Hoàng Cầm ; phân tích đánh giá nhân vật Hoàng Cầm ; cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm
Minh Chuyên tên khai sinh là Nguyễn Minh Chuyên, sinh năm 1948 xã Minh inh năm 1948 tại xã Khai, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Từ năm 1993, ông là thành viên của Hội Nhà văn Việt Nam. Từ năm 1997 – 2007, ông là biên tập viên chính, đạo diễn phim tài liệu của Đài Truyền hình Việt Nam. Từ năm 2008 là đạo diễn cao cấp của Đài Truyền hình Nam. Năm 2017, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật. Một số sáng tác tiêu biểu: Miền quê anh đến (tập truyện ngắn, 1985); Làm tiếp Surenco (tập truyện ngắn, 1986); Người gặp trong mơ (tập truyện ngắn, 1990); Người lang thang không cô đơn (tập truyện kí, 1993); Thử thách (tập kí, 1994); Người lạc về đâu (tiểu thuyết, 1995); Người không cô đơn (tập truyện kí, 1995);…
a. Bài làm cần đảm bảo cấu trúc của bài văn nghị luận: mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề; thể hiện được suy nghĩ sâu sắc của cá nhân về vấn đề nghị luận. nhân vật Hoàng Cầm ; phân tích đánh giá nhân vật Hoàng Cầm ; cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm
b. Nêu được vấn đề nghị luận: Cảm nhận về vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm trong văn bản. nhân vật Hoàng Cầm ; phân tích đánh giá nhân vật Hoàng Cầm ; cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm.
Học sinh có thể triển khai theo các cách khác nhau, kết hợp lí lẽ và dẫn chứng để làm rõ luận điểm.
Gợi ý: nhân vật Hoàng Cầm ; phân tích đánh giá nhân vật Hoàng Cầm ; cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm
– Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, nêu vấn đề cần nghị luận. nhân vật Hoàng Cầm ; phân tích đánh giá nhân vật Hoàng Cầm ; cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm
– Cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm trong văn bản: nhân vật Hoàng Cầm ; phân tích đánh giá nhân vật Hoàng Cầm ; cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm
+ Giới thiệu về nhân vật Hoàng Cầm: Quê ở Nam Định; là một anh thanh niên tình nguyện lên đường vào bộ đội chống Pháp, trở thành chiến sĩ nuôi quân Sư Đại đoàn 308, Đại đoàn Quân Tiên phong; là người chế tạo ra chiếc bếp Hoàng Cầm.
+ Hoàng Cầm là một người giàu lòng yêu nước, thể hiện qua những đóng góp của anh cho quân đội Việt Nam nói riêng, cho nước nhà nói chung (hoàn cảnh khó khăn khi bộ độ ta bị địch phát hiện lúc nấu ăn, gây nên bao thương vong; nhờ có cái bếp Hoàng Cầm mà bộ đội ta có thể nổi lửa đêm ngày cũng không bị địch phát hiện; cái bếp theo bộ đội hết chiến dịch này đến chiến dịch khác).
+ Hoàng Cầm là người giàu khả năng sáng tạo. Anh đã ngày đêm nghĩ ra cách để khắc phục những hạn chế của bếp: “Hoàng Cầm trăn trở ngày đêm suy nghĩ. Có buổi anh ngồi hàng giờ đồng hồ dưới tán cây rừng quan sát anh em nhóm bếp và đăm đăm nhìn ngọn lửa, nhìn làn khói xanh cuồn cuộn bay lên”. Sau đó, nhờ sự sáng tạo cùng với trí tuệ và những hồi ức tuổi thơ của mình, anh đã sáng tạo nên chiếc bếp Hoàng Cầm ((học sinh kể rõ quá trình hình thành chiếc bếp, những khó khăn mà Hoàng Cẩm gặp phải, cách anh tư duy để làm ra chiếc bếp,…).
+ Hoàng Cầm là một cá nhân kiên trì, nhẫn nại với công việc, không đầu hàng trước những khó khăn, thử thách. Anh đã quyết tâm thử đi thử lại, đào bếp ngày đêm để có thể sáng chế ra chiếc bếp Hoàng Cầm phục vụ cho bộ đội (Anh đào hàng chục cái bếp khác nhau, có nhiều nhánh dẫn khói như hang chuột. Làm xong anh đặt nổi lên từng cái bếp chất củi đun thử…).
– Khái quát chủ đề và đặc sắc nghệ thuật, ý nghĩa của văn bản: nhân vật Hoàng Cầm ; phân tích đánh giá nhân vật Hoàng Cầm ; cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm
+ Nội dung: nhân vật Hoàng Cầm ; phân tích đánh giá nhân vật Hoàng Cầm ; cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm
Từ nguyên mẫu ngoài đời sống, Minh Chuyên đã kể lại câu chuyện về tấm gương người thật, việc thật cùng sự ra đời của chiếc bếp Hoàng Cầm, là đóng góp to lớn giúp bộ đội ta có thể nổi lửa ngày đêm mà không sợ địch phát hiện, góp phần vào chiến thắng chung của cả dân tộc.
+ Nghệ thuật: nhân vật Hoàng Cầm ; phân tích đánh giá nhân vật Hoàng Cầm ; cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm
Sử dụng thể loại truyện kí với những chi tiết người thật, việc thật sinh
động, hấp dẫn kết hợp với chi tiết hư cấu để tạo ra sự hấp dẫn, thú vị; lựa chọn được nguyên mẫu và câu chuyện hay, giàu ý nghĩa để kể; trần thật theo ngôi thứ ba để tạo màu sắc khách quan, chân thực, nhưng đan xen di chuyển điểm nhìn vào nhân vật để thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật; sử dụng phương thức tự sự xen lẫn với miêu tả, biểu cảm một cách nhuần nhuyễn; miêu tả tâm lí, tính cách nhân vật chân thực thông qua hành động; cách kể chuyện hấp dẫn, thú vị,…
d. Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt
e. Sáng tạo: nhân vật Hoàng Cầm ; phân tích đánh giá nhân vật Hoàng Cầm ; cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Hoàng Cầm
Có cách diễn đạt mới mẻ.
