Giới thiệu đến các bạn bài viết: Biển người mênh mông (Nguyễn Ngọc Tư) ; đọc hiểu biển người mênh mông (Nguyễn Ngọc Tư) ; trắc nghiệm biển người mênh mông (10 CÂU HỎI, Đề kiểm tra). Đây là đề kiểm tra tự luận kết hợp trắc nghiệm, được thiết kế theo hướng chương trình mới năm 2018. Và cũng là một tài liệu quan trọng dành cho các bạn học sinh làm quen và thích nghi với các thay đổi trong giảng dạy và kiểm tra theo chương trình mới. Bài viết còn giúp các bạn tăng cường kiến thức và kỹ năng, đồng thời giúp học sinh làm quen với cách làm bài trong các đề kiểm tra mới.
Đề:
I. Đọc hiểu văn bản (6 điểm) biển người mênh mông ; đọc hiểu biển người mênh mông ; trắc nghiệm biển người mênh mông
Đọc văn bản sau: biển người mênh mông ; đọc hiểu biển người mênh mông ; trắc nghiệm biển người mênh mông
BIỂN NGƯỜI MÊNH MÔNG
Nguyễn Ngọc Tư
[…] Dặn hoài, nhưng đêm qua, ông già Sáu Đèo lại trợt chân.
Ông còn ngồi loay quay ngoi ngóp dưới sân bèo thì vừa lúc Phi về, anh hỏi, trời đất, làm gì ngồi đây. Ông Sáu cười, hàm răng trống trơ, móm mém, “Qua chờ chú em về. Phi nắm tay đỡ ông dậy, xốc ông lên vai như xốc một đứa bé lên mười. Ông già dụi cái mặt già nua vào tóc anh, biểu:
– Chú em, tóc dài rồi, sao không chịu đi cắt đi, thanh niên để vậy coi bầy hay lắm.
Phi không nói gì hết, lòng anh lặng đi, nghe nhói ran cả ngực mà không biết niềm nhớ nó đang cựa quậy chỗ nào. Lâu lắm rồi mới có người nhắc anh chuyện tóc tai.
Hồi ngoại Phi còn sống, thấy tóc anh ra hơi liếm ót bà đã cằn nhằn: “Cái thằng, tóc tai gì mà xấp xãi, hệt du côn”. Phi cười, “Con làm nghệ sĩ, tóc phải dài chút đỉnh chớ ngoại”. Ngoại anh nạt, “Người ta nhìn nghệ sĩ là nhìn tài, nhìn tánh chứ nhìn mái tóc sao?”. Phi không cãi nữa, cầm mấy ngàn chạy đi, lát sau đem cái đầu tóc mới về.
Nói cho cùng, anh không nghe lời ngoại thì nghe ai bây giờ.
Phi sinh ra đã không có ba, năm tuổi rưỡi, má Phi cũng theo chồng ra chợ sống. Phi ở với bà ngoại, chịu chít quanh quẩn bên chân bà như gà mẹ gà con. Thấy Phi suốt ngày tha thủi một mình, ngoại biểu đi hàng xóm chơi, Phi lắc đầu, “Đi đâu ai người ta cũng bảo giống ông Hiểu nào, trưởng đồn Vàm Mấm nào á. Con với ổng nước lã, người dưng mà, ngoại?”. Ngoại không nói gì, lặng lẽ ngồi đương thúng, dường như trong mình có chỗ nào đó đau lắm, nhói lắm.
Phi mười, mười lăm tuổi đã biết rất nhiều chuyện. Thì ra, đã không còn cách nào khác, má mới bỏ Phi lại. Sau giải phóng, ba Phi về, xa nhau biền biệt chín năm trời, về nhà thấy vợ mình có đứa con trai chưa đầy sáu tuổi, ông chết lặng. Cũng như nhiều người ở Rạch Vàm Mấm này, ông ngờ rằng má Phi chắc không phải bị tên đồn trưởng ấy làm nhục, hắn lui tới ve vãn hoài, lâu ngày phải có tình ý gì với nhau, nếu không thì giữ cái thai ấy làm gì, sinh ra thằng Phi làm gì. Ngoại Phi bảo, “Tụi bây còn thương thì mai mốt ra tỉnh nhận công tác, rủ nhau mà đi, để thằng Phi lại cho má”.
[…] Má cũng hay về thăm Phi, thường là về một mình. Tất bật, vội vã, không làm gì cũng vội vã. Lần nào cũng hối hả kéo Phi vào lòng hỏi còn tiền xài không, lúc này học hành thế nào, có tiếp ngoại vót nan không, sao mà ốm nhom vậy? Rồi từ từ má chỉ hỏi anh chuyện tiền xài thôi.
Hết cấp hai, Phi lên thị xã mướn nhà trọ học, một năm mấy lần lại nhờ má đi họp phụ huynh. Gặp bữa mưa thì trèo lên mái nhà thông máng xối, khi thì tiếp má khiêng mấy tấm dal lót sân sau, thấy gì làm nấy như ở nhà mình. Ba Phi thì hội họp, công tác liên miên, Phi ít gặp. Ông thay đổi nhiều, tướng tá, diện mạo, tác phong nhưng gặp Phi, cái nhìn vẫn như xưa, lạnh lẽo, chua chát, lại như giễu cợt, đắng cay. Mà ba thì dứt khoát không nhìn con như vậy. Ông hay chê Phi với má, “Cái thằng, lừ đừ lừ đừ không biết giống ai” (Còn có thể giống ai?). Hết lớp mười, Phi vừa học vừa tìm việc làm thêm. Má anh rầy, “Bộ má nuôi không nổi sao?”. Phi cười, “Má còn cho mấy đứa em, phải lo cho tụi nó học cao hơn nữa. Tự mình con sống cũng được, má à. Hồi con mới vài ba tháng tuổi, lúc biết lật, có khi quăng cái đít không qua, không phải ngoại đã biểu má đừng đỡ tiếp để sau này làm việc gì con cũng tự làm được đó sao”. Rồi Phi thôi học đi theo đoàn hát, má anh giận tím ruột bầm gan, “Ai đời ba mầy làm tới chức phó chủ tịch, không lẽ không lo cho mầy một chỗ làm tử tế, sao lại vác cây đờn đi hò hát lông bông. Làm vậy khác nào làm ổng mất mặt”. Chỉ ngoại Phi là không rầy’, ngoại anh hỏi: “Bộ làm nghề đó vui lắm hả con? Thoải mái chớ gì? Phải rồi, hồi xưa má con đẻ rớt con trên bờ mẫu, mở mắt ra đã thấy mênh mông trời đất rồi, bây giờ bị bó buộc con đâu có chịu”. Phi chỉ cười cười mà không nói. […]
Rồi ngoại Phi nằm xuống dưới ba tấc đất, đôi bông tai bằng cẩm thạch ngoại để dành cho cháu dâu vẫn còn nằm im trong hộc tủ thờ. Còn một mình, anh đâm ra lỗi thôi […]. Má anh lâu lâu lại, hỏi anh đủ tiền xài không, bà có nhìn anh nhưng không quan tâm lắm chuyện ăn mặc, tóc tai. Ngoài ngoại ra, chỉ có ông già Sáu Đèo nhắc anh chuyện đó.
Ông già Sáu mới dọn lại thuê một căn chung vách với nhà Phi. Ông cũng nghèo, lúc chuyển đến đồ đạc chỉ gói gọn bốn cái thùng các tông, dọc đường rớt đâu mất một thùng đựng mùng mền quần áo nên chỉ còn bộ đồ duy nhất dính da. Ai cũng ái ngại, ông Sáu phủi tay cười, “Thôi, của đi thay người, ba thứ đó mà nhằm gì, mất con quỷ này mới tiếc”. Ông chỉ tay vô cái lồng trùm vải xanh. Giở ra nhìn thấy một con bìm bịp chỗ nào cũng đen trủi, trừ đôi cánh màu xám. Đám trẻ xúm lại, bảo nhau “Ngộ quá ha. Nó hót làm sao?”. “Bậy, bìm bịp đâu có hót, nó kêu, tiếng của nó phát ra từ trong cổ họng nầy nè. Giọng nó ấm lắm, tiếng kêu phát ra từ tấm lòng mà. Mấy con chim há mỏ ra hót lách chách thấy vậy chớ không chân tình đâu, rồi ông già dừng lại, nuốt nước miếng, hạ giọng, con người ta cũng vậy thôi hà”. Đám trẻ nấn ná chờ hoài, mãi con bìm bịp mới cất tiếng kêu, tụi nó tiu nghỉu, “Kêu gì buồn thấu trời”. Ông già cười hỉ hả, “Buồn hả, buồn chớ sao không. Trời sanh ra cho nó con mắt đỏ như khóc vầy không buồn sao được”.
Lúc đó, Phi vừa ngủ dậy, đứng lặng, lắng nghe tiếng bìm bịp buồn buồn xa vời vợi trong ánh nắng chiều, Phi nhớ triền dừa nước xanh miết ở trước nhà ngoại mình, nhớ đứt ruột. Lúc đó, ông già đang mặc độc cái quần tà lỏn đã xoăn cón ngồi giặt bộ đồ kaki màu cứt ngựa, thân hình nhỏ quắt quằn quặt, chép miệng, “Con trời vật nầy lại kêu bậy, giờ nầy con nước đang chuẩn bị ròng sát đáy. Qua rành con nước tháng ba nầy quá mà. Nó bỏ sông lâu quá rồi. Chú em mầy nhớ quê hả?”. Phi gật đầu. […]
Sáng sau, lúc Phi còn đang ngủ thì ông già Sáu vỗ vách, “Qua đi đây, chú em nhớ dòm chừng con quỷ sứ dùm qua nghen”. Phi chợt tỉnh, bàng hoàng, đó là lúc anh đang mơ màng nghe tiếng mưa long tong trên mái nhà, Phi đang thèm ai đó gọi mình thức dậy. Đợi qua cơn xúc động thì ông già đã đi xa rồi.
[…] Trời trở chướng, ông Sáu than đau nhức mình. Phi qua nhà cạo gió cho ông. Lần theo những chiếc xương gồ ra trên thân mình nhỏ thó, ốm teo, Phi buột miệng “Bác Sáu ốm quá”. Ông già Sáu cười, “Tính chết mấy lần rồi, nhưng còn mắc nợ đời. Nợ thì phải trả chớ bỏ đi đâu. Thứ nhất là nợ con quỷ sứ nầy nè, tội nghiệp”. Ông kể, “Có lần định đem con bìm bịp cho người ta. Cậu đó cũng tử tế lắm, bữa đó nhậu cườm cườm, qua với nó mới bàn về rượu. Qua nói chuối hột mà ngâm rượu uống say lúc nào không biết, nó cãi, bìm bịp ngâm rượu mới thiệt là ngon. Qua thôi. Sau nầy có ông cán bộ giàu lắm, mua vé số của qua hoài, nghe kể có con bìm bịp, ổng xin, qua đem lại, nhưng cả tuần nó không kêu tiếng nào, thấy qua lại thăm, nó nhìn đứt ruột lắm. Qua xin lại, đem về, những thứ quê mùa như nó, ở nhà lầu thì không cất tiếng được”. […] Đi bán ở đâu, lâu lâu ông cũng tạt về nhà, quăng mấy con cá ươn cho “con quỷ sứ”, xong rồi từ giã, “Tía đi nghen”. Trời mưa dầm, ông già đội áo đi kiếm cóc, rắn mối cho nó ăn. Vui buồn gì cũng tía tía con con. Có đêm con bìm bịp kêu suốt, những tiếng bịp bịp ngắn ngủn buồn thiu thỉu, ông bảo với Phi, nó nhớ sông đó. Lúc nào qua thấy nhớ sông nó đều kêu như vậy. Ông kể, hồi trẻ, ông toàn sống trên sông, ông có chiếc ghe, hai vợ chồng lang thang xứ nầy xứ nọ. Gặp mùa lúa thì gặt mướn, gặp vịt bầy đổi đồng thì chở thuê, gặp rẫy bí, rẫy khóm thì mua về bán lại chợ nổi Cà Mau, nước ngược cắm sào đậu lại thổi cơm, bìm bịp kêu, nước bò lên bãi, ông cho ghe ra bến. Cuộc sống nghèo vậy mà vui lắm. Phi hỏi, “Vậy bác Sáu gái đâu rồi?”. Ông già rên khẽ, “Chú mầy cạo mạnh tay làm qua đau quá. Ông quay lại, gương mặt giàn giụa nước mắt, Phi giật mình, hỏi quýnh quáng, “Con làm bác đau thật à, chỗ nào vậy bác?”. Ừ, cái chỗ nầy, chú mầy không làm qua hết đau được đâu. Ông già Sáu mếu máo chỉ về phía tim. “Cổ” đi rồi. Sống khổ quá nên cổ bỏ qua cổ lên bờ, không từ giã gì hết, bữa đó đúng là qua bậy, qua nhậu xỉn quá trời, rồi cũng có cự cãi mấy câu, cảnh nhà không con nên sanh buồn bực trong lòng, qua có hơi nặng lời, cổ khóc. Lúc thức dậy thì cổ đã đi rồi. Qua đã tìm gần bốn mươi năm, dời nhà cả thảy ba mươi ba bận, lội gần rã cặp giò rồi mà chưa thấy. Kiếm để làm gì hả? Để xin lỗi chớ làm gì bây giờ. Mà, kiếm hoài không gặp, qua sợ mình mắt dở rồi nên nhìn không ra cổ, tới chết không biết có gặp được không”. Ông Sáu ngừng lại, lấy tay quệt nước mắt, “Cái con bìm bịp quỷ này nó cũng bỏ qua mấy lần nhưng ngủ một đêm trên đọt dừa nó lại quay về. Sao cổ không quay lại?”. Phi không biết. Không biết.
Vì không biết nên ông già phải đi tìm để hỏi cho ra. Rồi một bữa, ông bày ra bữa rượu để từ giã Phi, ông bảo đã ở đây một năm hai tháng mười chín ngày rồi, ngõ nào cũng đi hẻm nào cũng tới mà người thương đâu chưa thấy. Phi hỏi ông sẽ đi đâu mà cảm giác giọng mình đang run rẩy. Ông Sáu cười, “Cha, để coi, chỗ nào chưa đi thì đi, còn sống thì còn tìm. Qua nhờ chú em một chuyện, chú em nuôi dùm qua con quỷ sứ nầy. Qua yếu rồi, sợ có lúc giữa đường lăn ra chết, để con “trời vật” nầy lại không ai lo. Qua tin tưởng chú em nhiều, đừng phụ lòng qua nghen”. Phi dạ. Ông dặn đi dặn lại, con bìm bịp nầy ăn tạp lắm, nó khoái ăn cá ươn, cá chết, chú em mầy đừng có sợ nó hư bụng, nó sành ăn tổ cha. Cũng đừng chấp nê mấy thứ hư thúi đó, cho dù ăn gì thì nó cũng kêu hay, như con người ta vậy, nhìn nhau phải nhìn mặt tốt của nhau. Mai mốt nó đẻ trứng, chú em lấy giấu đi, để nó thấy mấy cái trứng mồ côi nó tủi. Hai người ngồi ở sân sau, dưới một đêm trăng sáng, trăng đầy. Có lần ông bảo, sướng nhất là được uống rượu dưới trăng.
[…] Ông đi rồi, chỉ còn lại Phi và con bìm bịp, thấy nó cứ thắc thỏm mổ cái mỏ vào mấy nan tre, tưởng nó đói, Phi đi bắt rắn mối cho nó ăn. Nhưng nó không ăn, cả đêm kêu thê thiết, những tiếng bíp bíp nhỏ xuống cái xóm Rạch Chùa từng giọt như giọt máu. Phi giở cửa lồng, con bìm bịp đập cánh xao xác, đứng niễng đầu nhìn anh buồn lắm, sao anh ngồi đây mà tía tôi đâu? Phi cười buồn bã, ước gì tao biết được bây giờ tía đang ở đâu. Tía thấy tao buồn nên để mầy ở lại, nhưng rồi lúc ông già bé nhỏ ấy buồn, ai kêu nước lớn cho ông nghe.
Từ đấy, ông già Sáu Đèo chưa một lần trở lại. Từ đấy, giữa biển người mênh mông, Phi gặp biết bao nhiêu gương mặt, cùng cười đùa với họ, hát cho họ nghe, cùng chạm li uống đến say… Nhưng không ai nhắc Phi cắt tóc đi, đàn ông đàn ang ai để tóc dài.
Biển người thì mênh mông vậy…
(Theo isach.infor)
* Tác giả, tác phẩm biển người mênh mông ; đọc hiểu biển người mênh mông ; trắc nghiệm biển người mênh mông
Nguyễn Ngọc Tư sinh năm 1976, quê ở xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau, là cây bút mang đậm dấu ấn Nam Bộ. Nguyễn Ngọc Tư đã thu hút sự chú ý của bạn đọc ngay từ những trang viết đầu tay, đồng thời được giới chuyên môn và các nhà phê bình ọc đánh giá cao, đạt nhiều giải thưởng trong nước, giải thưởng Văn học ASEAN văn học năm 2008,… Nói về sáng tác của mình, Nguyễn Ngọc Tư chia sẻ: “Tôi hay suy nghĩ về sức mạnh của những giọt nước mắt. Chúng trong trẻo, giản dị nhưng lại gây rung cảm sâu sắc […]. Tôi nghĩ nếu vẽ một biểu tượng của nghề viết mà tôi đang đeo đuổi tôi sẽ vẽ hình ảnh của giọt nước mắt hay gần giống như thế, bởi văn học vẫn còn những rào cản ngôn ngữ. Khi viết về thân phận, nỗi đau, sự bối rối thường trực của con người trước những biến cố của cuộc đời, tôi luôn ao ước những trang viết của mình có được sự rung cảm như những giọt nước mắt”.
Một số tác phẩm của Nguyễn Ngọc Tư: Ngọn đèn không tắt (tập truyện ngắn, NXB Trẻ, Tp. Hồ Chí Minh, 2000), Biển người mênh mông (tập truyện, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2003), Giao thừa (tập truyện, NXB Trẻ, Tp. Hồ Chí Minh, 2003), Nước chảy mây trôi (tập truyện và kí, NXB Văn nghệ Tp. Hồ Chí Minh, Tp. Hồ Chí Minh, 2004), Cánh đồng bất tận (tập truyện, NXB Trẻ, Tp. Hồ Chí Minh, 2005), Sông (tiểu thuyết, NXB Trẻ, Tp. Hồ Chí Minh, 2012), Hành lí hư vô (tập tản văn, NXB Trẻ, Tp. Hồ Chí Minh, 2019), Biên sử nước (tiểu thuyết, NXB Phụ nữ, Hà Nội, 2020).
Lựa chọn đáp án đúng
Câu 1. Các thông tin dưới đây về văn bản là đúng hay sai? (Đúng ghi Đ, sai ghi S)
| Thông tin | Đúng/Sai |
| a) Truyện được kể ở ngôi thứ nhất. | |
| b) Bối cảnh của truyện là vùng đồng bằng Bắc Bộ. | |
| c) Nhân vật ông Sáu Đèo làm nghề bán vé số. | |
| d) “Con quỷ” là từ ông Sáu Đèo gọi con chim bìm bịp. |
Câu 2. Kể cả nhan đề, cụm từ “biển người mênh mông” được sử dụng mấy lần trong văn bản?
- Một lần
- Hai lần
- Ba lân
- Bốn lần
Câu 3. “Ông dặn đi dặn lại, con bìm bịp nầy ăn tạp lắm, nó khoái ăn cá ươn, cá chết, chú em mầy đừng có sợ nó hư bụng, nó sành ăn tổ cha. Cũng đừng chấp nê mấy thứ hư thúi đó, cho dù ăn gì thì nó cũng kêu hay, như con người ta vậy, nhìn nhau phải nhìn mặt tốt của nhau. Mai mốt nó đẻ trứng, chú em lấy giấu đi, để nó thấy mấy cái trứng mồ côi nó tủi”.
Đoạn trích trên sử dụng điểm nhìn nào?
- Điểm nhìn của người kể chuyện di chuyển, thâm nhập vào nhân vật Sáu Đèo
- Điểm nhìn của người kể chuyện di chuyển, thâm nhập vào nhân vật Phi
- Điểm nhìn của người kể chuyện di chuyển, thâm nhập vào nhân vật con bìm bịp
- Điểm nhìn của người kể chuyện khách quan, trung tính
Câu 4. Tình huống của truyện là gì?
- Cuộc đời bất hạnh, cô đơn của Phi và ông già Sáu Đèo – những con người lưu lạc trên hành trình khát khao kiếm tìm tình thân, hạnh phúc
- Cuộc gặp gỡ rồi chia tay và sự quan tâm ấm áp của ông già Sáu Đèo với Phi – những con người lưu lạc trên hành trình khát khao kiếm tìm tình thân, hạnh phúc
- Hành động bỏ học, chọn con đường đi theo đoàn hát của nhân vật Phi để sống quyền cuộc đời thoải mái, tự do
- Hành động tìm kiếm người vợ đã bỏ đi suốt gần bốn mươi năm của nhân vật ông Sáu Đèo để nói lời xin lỗi
Câu 5. Tình huống của truyện thuộc loại nào?
- Tình huống tâm trạng
- Tình huống kịch
- Tình huống hành động
- Tình huống tượng trưng
Câu 6. Chi tiết nào khiến dòng hồi tưởng về bà ngoại và cuộc đời bắt đầu được đánh thức trong nhân vật Phi?
- Hành động về thăm Phi vội vã của má
- Đôi bông tai bằng cẩm thạch của bà ngoại dành cho vợ tương lai của Phi
- Tiếng kêu buồn buồn xa vời vợi của con chim bìm bịp
- Lời nhắc Phi cắt tóc của ông Sáu Đèo
Câu 7. Phương án nào dưới đây nêu đúng về giọng điệu trong văn bản?
- Dửng dưng, lạnh lùng
- Mỉa mai, chua xót
- Ngậm ngùi, buồn thương mênh mang
- Hoài cổ, tiếc nhớ não nùng
Câu 8.
Trả lời câu hỏi sau:
Câu 8. Nêu cảm nhận của em về chi tiết: “Ông đi rồi, chỉ còn lại Phi và con bìm bịp, thấy nó cứ thắc thỏm mổ cái mỏ vào máy nan tre, tưởng nó đói, Phi đi bắt rắn mối cho nó ăn. Nhưng nó không ăn, cả đêm kêu thê thiết, những tiếng bíp bíp nhỏ xuống cái xóm Rạch Chùa từng giọt như giọt máu. Phi giở cửa lồng, con bìm bịp đập cánh xao th xác, đứng niễng đầu nhìn anh buồn lắm, sao anh ngồi đây mà tía tôi đâu?”.
Câu 9. Nêu tác dụng của dấu ba chấm trong câu văn kết thúc tác phẩm: “Biển người thì mênh mông vậy…”.
Câu 10. Hãy kể tên một tác phẩm văn học cũng thể hiện tình cảm gắn bó sâu nặng giữa con người với loài vật như nhân vật ông Sáu Đèo với con chim bìm bịp trong truyện ngắn này. Nêu tên của các nhân vật và tên tác giả của tác phẩm đó.
II. Phần viết
Đề bài 1: Hãy viết bài văn nghị luận trình bày cảm nhận về con người Nam Bộ qua hai nhân vật Phi và ông Sáu Đèo trong truyện Biển người mênh mông (Nguyễn Ngọc Tư).
Đề bài 2: Cuộc đời của nhân vật ông Sáu Đèo trong truyện Biển người mênh mông (Nguyễn Ngọc Tư) gợi cho em suy nghĩ gì về hạnh phúc của con người? Hãy viết bài văn nghị luận để trình bày suy nghĩ đó.
Gợi ý trả lời biển người mênh mông ; đọc hiểu biển người mênh mông ; trắc nghiệm biển người mênh mông
Câu 1. a-S, b-S, c-D, d-D
Câu 2. B Hai lần
Câu 3. A Điểm nhìn của người kể chuyện di chuyển, thâm nhập vào nhân vật Sáu Đèo
Câu 4. B Cuộc gặp gỡ rồi chia tay và sự quan tâm ấm áp của ông già Sáu Đèo với Phi – những con người lưu lạc trên hành trình khát khao kiếm tìm tình thân, hạnh phúc
Câu 5. A Tình huống tâm trạng
Câu 6. D Lời nhắc Phi cắt tóc của ông Sáu Đèo
Câu 7. C Ngậm ngùi, buồn thương mênh mang
Trả lời câu hỏi sau:
Câu 8.
Cảm nhận về chi tiết:
– Xúc động trước tình cảm của con chim bìm bịp dành cho ông Sáu Đèo – buồn, nhớ, mong ngóng khắc khoải, tê tái, đau đớn: thắc thỏm mổ cái mỏ vào nan tre, không ăn, cả đêm kêu thê thiết, những tiếng bíp bíp nhỏ xuống từng giọt như giọt máu, đập cánh xao xác, đứng niễng đầu nhìn anh buồn lắm,..
– Nghệ thuật khắc hoạ chi tiết: nghệ thuật nhân hoá, con chim bìm bịp mang nặng tâm hồn, tình cảm như con người, biết nhớ thương, đau đớn, có tâm trạng, ngôn ngữ (“sao anh ngồi đây mà tía tôi đâu?” là lời độc thoại nội tâm của con chim bìm bịp được “thốt” lên qua lời của người kể chuyện); các từ láy giàu giá trị biểu cảm (thắc thỏm, thê thiết, bíp bíp, xao xác); biện pháp ẩn dụ kết hợp với so sánh để miêu tả tiếng chim đầy đau đớn, khắc khoải (những tiếng kêu bíp bíp nhỏ xuống cái xóm Rạch Chùa từng giọt như giọt máu); sự di chuyển điểm nhìn của người kể chuyện vào con chim bìm bịp kết hợp với độc thoại nội tâm, câu hỏi tu từ, tạo thành kiểu lời nửa trực tiếp,… góp phần thể hiện thật sâu sắc, xúc động tình của con chim bìm bịp dành cho “người cha” là ông nh cảm củ Sáu Đèo. Chi tiết ấy như “cửa” thêm vào lòng Phi nỗi niềm cô đơn, hoang hoải giữa cuộc đời – “Biển người thì mênh mông vậy…”.
Câu 9.
Tác dụng của dấu ba chấm trong câu văn kết thúc truyện ngắn: “Biển người thì mênh mông vậy…”
– Gợi ra khoảng trống “mênh mông” nỗi chống chếnh, cô đơn, hoang hoải trong lòng nhân vật Phi. Hoàn cảnh bất hạnh khiến Phi khao khát sự yêu thương từ tấm bé: không có cha, không nhận được sự chia sẻ từ người được Phi gọi là cha; người mẹ bỏ rơi con để vui buồn với hạnh phúc mới, vội vã về thăm con, chỉ hỏi con có tiền xài không vô tâm với khoảng trống và khao khát yêu thương trong lòng con,… tất cả tình cảm yêu thương Phi chỉ có bà ngoại để chia sẻ, để được quan tâm. Bà ngoại mất đi rồi, giữa biển người mênh mông, may mắn Phi gặp ông Sáu, ông già bán vé số lưu lạc cùng khu thuê trọ quan tâm nhắc nhở anh như bà xưa, hiểu nỗi buồn, nỗi nhớ, nỗi đau trong lòng Phi. Nay ông Sáu Đèo cũng đi rồi, chỉ còn Phi với con bìm bịp. “Biển người thì mênh mông”, có cười đấy, hát đấy, chạm li đấy, uống đến say đấy,… nhưng không có ai quan tâm, yêu thương anh như tình thân. Cái chống chếnh, không có chút yêu thương nào để “vịn” vào cứ mở ra hun hút, hun hút mãi sau dấu ba chấm dằng dặc buồn.
– Gợi ra tiếng lòng yêu thương, đồng cảm, mang nặng sự day dứt, buồn thương của nhà văn dành cho nhân vật,…
Câu 10. Học sinh kể tên được một tác phẩm văn học cũng thể hiện tình cảm gắn bó sâu nặng giữa con người và loài vật như nhân vật ông Sáu Đèo và con chim bìm bịp trong truyện ngắn này, nêu được tên của các nhân vật đó. Ví dụ: nhân vật lão Hạc và con chó vàng trong truyện ngắn Lão Hạc của nhà văn Nam Cao, nhân vật Giôn Thoóc-tơn và con chó Bấc trong Tiếng gọi nơi hoang dã của Giắc Lân-đơn,…
II. Phần viết biển người mênh mông ; đọc hiểu biển người mênh mông ; trắc nghiệm biển người mênh mông
Đề bài 1: Hãy viết bài văn nghị luận trình bày cảm nhận về con người Nam Bộ qua hai nhân vật Phi và ông Sáu Đèo trong truyện Biển người mênh mông (Nguyễn Ngọc Tư).
Phân tích đánh giá BIỂN NGƯỜI MÊNH MÔNG
——————
Đề bài 2: biển người mênh mông ; đọc hiểu biển người mênh mông ; trắc nghiệm biển người mênh mông
Cuộc đời của nhân vật ông Sáu Đèo trong truyện Biển người mênh mông (Nguyễn Ngọc Tư) gợi cho em suy nghĩ gì về hạnh phúc của con người? Hãy viết bài văn nghị luận để trình bày suy nghĩ đó.
a. Bài làm cần đảm bảo cấu trúc của bài văn nghị luận: mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề; thể hiện được suy nghĩ sâu sắc của cá nhân về vấn đề nghị luận. biển người mênh mông ; đọc hiểu biển người mênh mông ; trắc nghiệm biển người mênh mông
b. Nêu được vấn đề nghị luận: Suy nghĩ về vấn đề hạnh phúc được gợi ra từ nhân vật Sáu Đèo trong tác phẩm. biển người mênh mông ; đọc hiểu biển người mênh mông ; trắc nghiệm biển người mênh mông
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm. biển người mênh mông ; đọc hiểu biển người mênh mông ; trắc nghiệm biển người mênh mông
Học sinh có thể triển khai theo các cách khác nhau, kết hợp lí lẽ và dẫn chứng để làm rõ luận điểm. Gợi ý:
– Làm rõ vấn đề nghị luận: Tóm lược cuộc đời của nhân vật Sáu Đèo trong văn bản, từ đó khẳng định: nhân vật Sáu Đèo gợi cho người đọc suy nghĩ về hạnh phúc và hành trình khát khao kiếm tìm hạnh phúc của con người.
– Suy nghĩ về hạnh phúc ơi ra gợi qua nhân vật ông Sáu Đèo:
+ Từ cuộc đời của ông Sáu Đèo có thể thấy, hạnh phúc là những điều giản dị, mộc mạc và hạnh phúc là được sống trong yêu thương, chia sẻ (ông Sáu Đèo đã có những ngày tháng sống trên sông nước, nay đây mai đó, cuộc đời vợ chồng nghèo mà vui. Ngay trong những lúc buồn bã nhất, ông cũng có niềm hạnh phúc được yêu thương chăm sóc cho con chim bìm bịp,…; người viết đồng tình, lựa chọn hay không đồng tình, không lựa chọn quan niệm về hạnh phúc đó, vì sao,…).
+ Từ cuộc đời của ông Sáu Đèo, có thể thấy hạnh phúc là điều cần được nuôi dưỡng, trân trọng, nâng niu. (Chi tiết cự cãi với vợ của ông Sáu Đèo khiến vợ bỏ đi, ông phải ân hận suốt đời; Tại sao cần nuôi dưỡng, trân trọng, nâng niu hạnh phúc?…)
+ Từ cuộc đời của ông Sáu Đèo, có thể thấy, tìm kiếm hạnh phúc là niềm khao khát mãnh liệt của con người. (Ông Sáu Đèo đã kiếm tìm hạnh phúc cả cuộc đời như thế nào? Tại sao con người có khát khao tìm kiếm hạnh phúc? Vì niềm khao khát này con người đã dám lựa chọn, đánh đổi,… ra sao?…)
– Liên hệ mở rộng và bài học rút ra từ vấn đề nghị luận.
a. Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt biển người mênh mông ; đọc hiểu biển người mênh mông ; trắc nghiệm biển người mênh mông
b. Sáng tạo: có cách diễn đạt mới mẻ. biển người mênh mông ; đọc hiểu biển người mênh mông ; trắc nghiệm biển người mênh mông
