Giới thiệu đến các bạn bài viết: Mùa xuân trên cánh đồng (Xuân Quỳnh); Đọc hiểu Mùa xuân trên cánh đồng (Xuân Quỳnh) (Truyện đồng thoại) (4 CÂU HỎI, Đề kiểm tra). Đây là đề kiểm tra tự luận, được thiết kế theo hướng chương trình mới năm 2018. Và cũng là một tài liệu quan trọng dành cho các bạn học sinh làm quen và thích nghi với các thay đổi trong giảng dạy và kiểm tra theo chương trình mới. Bài viết còn giúp các bạn tăng cường kiến thức và kỹ năng, đồng thời giúp học sinh làm quen với cách làm bài trong các đề kiểm tra mới.
Đề: mùa xuân trên cánh đồng ; đọc hiểu mùa xuân trên cánh đồng
Đọc đoạn trích từ văn bản Mùa xuân trên cánh đồng và thực hiện các yêu cầu:
…Chỉ riêng có Sẻ Đồng là buồn, Sẻ Đồng chẳng đi đâu, cứ ngồi lỳ trong tổ, cạnh bụi lạc tiên và khóm mẫu đơn, không chơi với ai, không nói chuyện với ai, chẳng buồn nhìn trời, nhìn hoa nở. Mà Sẽ Đồng lại khóc nữa. Nước mắt rơi xuống lã chã, ướt đẫm cả một bông mẫu đơn. Dế Mèn trông thấy trước tiên, hốt hoảng đi gọi Xiến Tóc:
– Anh Xiến Tóc ơi, ai cũng vui, ai cũng đi chơi, riêng Sẽ Đồng buồn thiu ngồi khóc, không đi đâu, không chơi với ai.
Xiến Tóc lật đật bay ra, gọi thêm Nhái Bén, Chẫu Chàng, Họa Mi, lại rủ cả các chị Ong Vàng:
– Ta lại chỗ Sẻ Đồng đi! Sớm mùa xuân, ai cũng vui, ai cũng đi chơi, riêng Sẽ Đồng buồn thiu ngồi khóc…
Các chị Ong Vàng ngừng múa hát, bay theo. Dọc đường, có thêm Cà Cộ, Cào Cào, Sáo Sậu, cả Cà Cuống đang ngồi uống rượu, cả Châu Chấu Ma cũng tất tả nhập bọn. Ngang qua chỗ Cánh Cam, Dế Mèn rủ:
– Cánh Cam ơi, sớm mùa xuân, ai ai cũng vui, ai cũng đi chơi, riêng Sẽ Đồng buồn thiu ngồi khóc, ta lại chỗ Sẻ Đồng đi!
Nhưng Cánh Cam ngúng nguẩy đáp:
– Tôi vừa may xong áo đẹp, còn phải đi chơi với Bướm Vàng. Tất cả vui chơi mỗi một Sẻ Đồng buồn, thì có sao đâu?
Dế Mèn bảo:
– Tất cả vui mà có một bạn buồn, cũng là không vui. Chúng mình phải tìm xem tại sao Sẽ Đồng một mình ngồi khóc?
– Chịu thôi! – Cánh Cam vẫn lắc đầu. – Nắng lên cao rồi, chúng tôi còn phải đi, kẻo Bướm Vàng đợi.
Xiến Tóc bảo cả bọn:
– Cánh Cam nhẹ dạ, chỉ biết vui riêng mình, mặc cô ấy, chúng ta đi thôi.
(Xuân Quỳnh, Nhâm nhi Tết, Nxb Kim Đồng, Hà Nội, 2019, tr. 23)
Câu 1. Tại sao nói đoạn trích này thuộc loại truyện đồng thoại?
Câu 2. Ghi lại sự việc được kể theo lời văn của em bằng một đoạn văn ngắn (khoảng 3 đến 5 câu).
Câu 3. Từ buồn thiu xuất hiện mấy lần? Giải nghĩa từ buồn thiu và cho biết từ đó miêu tả tâm trạng của ai?
Câu 4. Tìm các chỉ tiết kể, tả về nhân vật Dế Mèn ở các phương diện:
– Lời nói:
– Hành động:
– Tâm trạng, ý nghĩ:
Từ đó hãy viết đoạn văn (khoảng 8 đến 10 câu) nêu cảm nhận của em về Dế Mèn.
Hướng dẫn làm bài mùa xuân trên cánh đồng ; đọc hiểu mùa xuân trên cánh đồng
Câu 1. mùa xuân trên cánh đồng ; đọc hiểu mùa xuân trên cánh đồng
Đoạn trích này thuộc loại truyện đồng thoại, vì:
– Nhân vật là các loài vật: Sẽ Đồng, Dế Mèn, Xiến Tóc,…..
– Các nhân vật được xây dựng qua hình thức nhân cách hóa loài vật, kể chuyện vật mà gợi chuyện con người.
– Dành cho trẻ em và đem đến cho các em những bài học nhân sinh giản dị mà sâu sắc.
Câu 2. mùa xuân trên cánh đồng ; đọc hiểu mùa xuân trên cánh đồng
Có hai yêu cầu cần chú ý:
– Về hình thức: viết đoạn văn ngắn, từ 3 đến 5 câu.
– Về nội dung, cần xác định được sự việc: Mùa xuân, muôn loài tươi vui, riêng Sẻ Đồng buồn thiu. Dế Mèn rủ Xiến Tóc, Xiến Tóc lại rủ các bạn Nhái Bén, Chẫu Chàng, Họa Mi, Ong Vàng,… lại chỗ Sẻ Đồng. Ai cũng sẵn sàng nhận lời và vội vàng đi ngay, riêng chỉ có Cánh Cam ngúng nguẩy từ chối để vui niềm vui của riêng mình.
Câu 3. mùa xuân trên cánh đồng ; đọc hiểu mùa xuân trên cánh đồng
Từ buồn thiu xuất hiện ba lần. Buồn thiu: nỗi buồn hiu hắt, âm thầm, lặng lẽ. Từ buồn thiu miêu tả tâm trạng của Sẽ Đồng.
Câu 4. mùa xuân trên cánh đồng ; đọc hiểu mùa xuân trên cánh đồng
Cảm nhận về nhân vật Dế Mèn.
* Những chi tiết kể, tả nhân vật Dế Mèn:
– Lời nói:
+ Anh Xiến Tóc ơi, ai cũng vui, ai cũng đi chơi, riêng Sẽ Đồng buồn thiu ngồi khóc, không đi đâu, không chơi với ai.
+ Cánh Cam ơi, sớm mùa xuân, ai ai cũng vui, ai cũng đi chơi, riêng Sẽ Đồng buồn thiu ngồi khóc, ta lại chỗ Sẽ Đóng đi!
+ Tất cả vui mà có một bạn buồn, cũng là không vui. Chúng mình phải tìm xem tại sao Sẽ Đồng một mình ngồi khóc?
– Hành động:
+ Dế Mèn trông thấy trước tiên, hốt hoảng đi gọi Xiến Tóc.
+ Dế Mèn rũ…
– Tâm trạng, ý nghĩ:
+ hốt hoảng
+ Tất cả vui mà có một bạn buồn, cũng là không vui.
* Viết đoạn văn:
– Hình thức: một đoạn văn, độ dài khoảng 8 đến 10 câu.
– Nội dung: bám sát các chỉ tiết kể, tả về Dế Mèn ở các phương diện nêu trên để bộc lộ những cảm nhận về nhân vật.
– Sau đây là một số gợi ý:
+ Trên cánh đồng mùa xuân, khi muôn loài nao nức trong niềm vui, Dế Mèn là người đầu tiên phát hiện Sẽ Đồng đang buồn và khóc một mình. Điều đó cho thấy Dế Mèn luôn biết quan sát, chú ý đến xung quanh…
+ Sự quan tâm đặc biệt của Dế Mèn dành cho Sẻ Đồng thể hiện rõ ở tâm trạng hốt hoảng và hành động nhanh chóng đi gọi Xiến Tóc. Tình cảm ấy bộc lộ tự nhiên, xuất phát từ trái tim nhạy cảm, dễ rung động trước hoàn cảnh tội nghiệp của người khác.
+ Với các bạn Xiến Tóc, Cánh Cam, Sẻ Đồng gấp gáp hối thúc, mong muốn các bạn cùng đồng hành với mình. Dế Mèn hình dung rõ tâm trạng buồn thiu của Së Đồng và cảm nhận được cảm giác buồn bã, cô đơn, hiu hắt của bạn. Chẳng những thế, Dế Mèn còn thể hiện những ý nghĩ sâu sắc, khi khẳng định: Tất cả vui mà có một bạn buồn, cũng là không vui. Niềm vui, với Dế Mèn, là sự cộng hưởng của từng cảm giác hân hoan riêng lẻ thành một bản hòa âm thống nhất, tươi vui phơi phới trên cánh đồng mùa xuân.
+ Trong một đoạn trích ngắn, Dế Mèn hiện lên sống động qua nhiều phương diện, bộc lộ một tính cách cao thượng, một lối sống nhân ái, vị tha, đáng ngưỡng mộ và noi theo.
Gợi ý: mùa xuân trên cánh đồng ; đọc hiểu mùa xuân trên cánh đồng
Dế Mèn trong đoạn trích được miêu tả như một người bạn đồng hành rất đáng trân trọng. Từ cách anh tỏ ra nhạy cảm đến nỗi buồn của Sẻ Đồng, cho đến việc anh không ngần ngại và rủ rê các bạn của mình để cùng chia sẻ, chúng ta thấy được tâm hồn đầy nhân ái và sự quan tâm chân thành của Dế Mèn. Sự nhạy cảm của Dế Mèn được thể hiện qua việc anh không chỉ nhìn thấy nỗi buồn của Sẻ Đồng mà còn cảm nhận được nó. Anh không ngần ngại chạy đến nhóm bạn của mình để kể lại tình trạng buồn của Sẻ Đồng và kêu gọi mọi người chung tay giúp đỡ. Điều này cho thấy Dế Mèn có khả năng đồng cảm và biết lắng nghe người khác, một phẩm chất quan trọng trong một mối quan hệ bạn bè. Không chỉ là người bạn đồng hành, Dế Mèn còn là người lãnh đạo trong việc tạo ra sự đoàn kết và hỗ trợ. Anh ta không ngần ngại mạo hiểm và rủ rê các bạn của mình để cùng đi tìm hiểu nguyên nhân của nỗi buồn của Sẻ Đồng. Thái độ quyết đoán và quả cảm này cho thấy Dế Mèn có trách nhiệm và sẵn lòng đứng ra dẫn dắt để giúp đỡ người khác, một phẩm chất thiết yếu của một người lãnh đạo. Dế Mèn cũng là một biểu tượng của sự tình nguyện và tình bạn chân thành. Anh ta không chỉ tỏ ra quan tâm đến nỗi buồn của Sẻ Đồng mà còn đề cao giá trị của việc chia sẻ và hỗ trợ trong một nhóm bạn. Từ sự tôn trọng và quan tâm đến sự đoàn kết và hỗ trợ, Dế Mèn là một người bạn đồng hành đáng quý và đáng tin cậy trong mọi tình huống.
