Giới thiệu đến các bạn bài viết: Những người bạn (Nguyễn Nhật Ánh) ; Đọc hiểu Những người bạn (Nguyễn Nhật Ánh) (Truyện ngắn) (5 CÂU HỎI, Đề kiểm tra). Đây là đề kiểm tra tự luận, được thiết kế theo hướng chương trình mới năm 2018. Và cũng là một tài liệu quan trọng dành cho các bạn học sinh làm quen và thích nghi với các thay đổi trong giảng dạy và kiểm tra theo chương trình mới. Bài viết còn giúp các bạn tăng cường kiến thức và kỹ năng, đồng thời giúp học sinh làm quen với cách làm bài trong các đề kiểm tra mới.
Đề: những người bạn ; đọc hiểu những người bạn
Đọc đoạn trích từ văn bản Những người bạn và thực hiện các yêu cầu:
Bi-nô mở ra cho tôi những kích thước mới của cuộc sống bằng bản liệt kê dài dằng đặc của nó về những cái thú ở đời.
Nhìn thấy nắng sau những ngày mưa là một điều thú vị. Nhưng ngay cả trong những ngày mưa, nếu ta chịu mở ra mọi giác quan như một ngôi nhà mở tung các cửa sổ, ta cũng sẽ đón nhận được những cảm xúc tuyệt vời! Bi-nô bảo tôi thế và nó dẫn tôi đến dưới mái tôn che dọc hành lang chạy xuống bếp, chui vào dưới chạn thức ăn, nằm nghe mưa.
Mưa, đối với tôi không phải là cái gì xa lạ.
Nhưng tôi chưa bao giờ nghe mưa dưới mái tôn.
Những hạt mưa gõ vào mái tôn tạo ra một âm thanh khác hẳn khi chúng rơi trên mái ngói.
Rầm rầm. Rầm rầm. Rầm rầm.
Nghe như có hàng ngàn con ngựa phi ngay trên đầu. Nghe như ông trời đứng rải đã từ trên cao. Nghe như ai đó đang thét gào giận dữ. Cuối cùng là nghe như mái nhà sắp sập xuống và đè bẹp chúng tôi.
Tai ù như xay lúa, tôi rúm người lại, run bần bật, đuôi cụp vào giữa hai chân.
Bi-nô gãi mõm vào lại tôi:
– Mày sao thế? Sợ à?
– Ừ! – Tôi lắp bắp.
– Sợ nhưng mà thích chứ?
– Bi-nô lại hỏi. Câu hỏi thật kì cục, nhưng tôi gật đầu ngay:
– Thích.
Được sợ hãi, đúng là một cái thú. Hèn gì chị Ni thích kể chuyện ma và thằng Bi-nô ngày nào cũng trèo lên căn gác gỗ.
Khi nỗi sợ qua đi, tôi sung sướng bắt gặp mình nằm dán vào bộ lông dày và ấm của Bi-nô. Hai đứa thò đầu ra khỏi gắm chạn, lặng lẽ ngắm mưa rơi.
(Nguyễn Nhật Ánh, Ngữ văn 6, tập 1, bộ Kết nối tri thức với cuộc sống, Nxb Giáo dục Việt Nam, Hà Nội, 2021, tr.36)
Câu 1. Trong đoạn trích trên, ai là nhân vật kể chuyện? Theo em, câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy?
Câu 2. Chỉ ra và nêu tác dụng của phép so sánh trong những câu văn in đậm trên đây.
Câu 3. Những chi tiết nào miêu tả cảm xúc tuyệt vời mà tôi được đón nhận khi cùng Bi-nô ngắm mưa?
Câu 4. Qua sự việc được kể trên, hãy viết đoạn văn (khoảng 5 đến 7 câu) nêu cảm nhận về tình bạn của Be-tô và Bi-nô.
Câu 5. Được sợ hãi, đúng là một cái thú. Hãy tưởng tượng và viết đoạn văn (khoảng 8 đến 10 câu) miêu tả một cảm giác sợ hãi thú vị của em.
Hướng dẫn làm bài những người bạn ; đọc hiểu những người bạn
Câu 1. những người bạn ; đọc hiểu những người bạn
Trong đoạn trích, nhân vật xưng tôi, tức nhân vật Bê-tô là người kể chuyện. Câu chuyện được kể theo ngôi thứ nhất.
Câu 2. những người bạn ; đọc hiểu những người bạn
Các hình ảnh so sánh:
+ Nghe như có hàng ngàng con ngựa phi ngay trên đầu.
+ Nghe như ông trời đứng rải đá từ trên cao.
+ Nghe như ai đó đang thét gào giận dữ.
+ Cuối cùng là nghe như mái nhà sắp sập xuống và đè bẹp chúng tôi.
– Tác dụng của phép so sánh:
Trong một đoạn văn ngắn, gồm có bốn câu, nhà văn liên tiếp sử dụng bốn phép so sánh nối tiếp nhau, nhằm khắc họa nổi bật âm thanh của tiếng mưa rơi trên mái tôn, qua cảm nhận thính giác của hai người bạn: Bi-nô và Bê-tô. Trước đó, Bê-tô đã cảm thấy sự khác lạ khi cho rằng: những hạt mưa gỗ vào mái tôn tạo ra một âm thanh khác hẳn khi chúng rơi trên mái ngói. Có lẽ, chính sự khác biệt này đã khiến cho trạng thái cảm nhận của hai người bạn, đang chui dưới chạn thức ăn, nằm nghe mưa, trở nên phong phú, mở ra ăm ắp những liên tưởng thú vị. Thoạt tiên, tiếng mưa như tiếng bước chân của hàng ngàn con ngựa phi ngay trên đầu, đến như ông trời đứng rải đã từ trên cao, rồi lại như tiếng của ai đó đang thét gào giận dữ, và cuối cùng, là như mái nhà sắp sập xuống và đè bẹp chúng tôi. Tất cả các hình ảnh so sánh ấy nhằm cụ thể hóa tiếng mưa rơi, nhấn mạnh âm thanh to, dữ dội, ào ạt của tiếng mưa rơi trên mái tôn.
Câu 3. những người bạn ; đọc hiểu những người bạn
Những chi tiết miêu tả cảm xúc tuyệt vời mà tôi được đón nhận khi cùng Bi-nô ngắm mưa:
– Những hạt mưa gỗ vào mái tôn tạo ra một âm thanh khác hẳn khi chúng rơi trên mái ngói.
– Tai ù như xay lúa, tôi rúm người lại, run bần bật, đuôi cụp vào giữa hai chân.
– Được sợ hãi, đúng là một cái thủ.
– Khi nỗi sợ qua đi, tôi sung sướng bắt gặp mình nằm dán vào bộ lông dày và ẩm của Bi-nô.
– Hai đứa thò đầu ra khỏi gầm chạn, lặng lẽ ngắm mưa rơi,
Câu 4. những người bạn ; đọc hiểu những người bạn
Viết đoạn văn nêu cảm nhận về tình bạn của Bê-tô và Bi-nô.
– Về hình thức: một đoạn văn, có dung lượng khoảng 5 đến 7 câu.
– Về nội dung: Từ nội dung của đoạn trích, học sinh có những hướng cảm nhận, đánh giá khác nhau về tình bạn của hai nhân vật.
– Sau đây là một số gợi ý:
+ Tình bạn giữa Bê-tô và Bi-nô là một tình bạn đẹp, thú vị và cảm động.
+ Tình bạn khởi phát bởi sức hấp dẫn của những cái thú ở đời như là một bản liệt kê dài dằng dặc mà Bi-nô mở ra cho Bê-tô. Những vỡ lẽ bất ngờ trong nhận thức của Bê-tô về cuộc sống: nếu ta chịu mở ra mọi giác quan như một ngôi nhà mở tung các cửa sổ, ta cũng sẽ đón nhận được những cảm xúc tuyệt vời đến từ sự khai sáng của Bi-nô. Người sẽ chia, người thấu hiểu, sự hòa điệu của hai tâm hồn là biểu hiện đầu tiên của một tình bạn vô tư, trong sáng.
+ Tình bạn gắn kết khi cùng trải qua những trải nghiệm mới lạ, hấp dẫn. Cùng Bi-nô lần đầu nghe mưa dưới mái tôn, Bê-tô được sống trong những cảm giác vừa sợ hãi vừa thích thú. Tiếng mưa rơi rầm rầm trên mái tôn kia bỗng mở ra bao nhiêu liên tưởng lạ lùng. Sợ mà thích. Sợ hãi thành một cái thú. Và khi nỗi sợ qua đi thì cảm thấy: sung sướng bắt gặp mình nằm dân vào bộ lông dày và ẩm của Bi-nô. Đó chính là cảm xúc tuyệt vời nhất của tình bạn.
+ Tình bạn của Bê-tô và Bi-nô khơi lên những suy tư về cơ sở hình thành tình bạn, cách thức xây dựng tình bạn và giá trị của tình bạn, ở mỗi chúng ta.
Câu 5. những người bạn ; đọc hiểu những người bạn
Tưởng tượng và viết đoạn văn (khoảng 8 đến 10 câu) miêu tả một cảm giác sợ hãi thú vị của em.
– Về hình thức: một đoạn văn, dung lượng khoảng 8 đến 10 câu.
– Về nội dung: miêu tả một cảm giác sợ hãi. Cần chú ý những điểm cơ bản sau:
+ Lựa chọn ngôi kể thứ nhất, xưng tôi.
+ Xác định được một sự việc cụ thể để làm nảy sinh tình huống gợi cảm giác sợ hãi mà thú vị.
+ Sự việc được tái hiện phải chân thực và có ý nghĩa nhân văn.
Gợi ý: những người bạn ; đọc hiểu những người bạn
Những khoảnh khắc mà cảm giác sợ hãi bất ngờ xuất hiện thường mang đến một trải nghiệm đầy thú vị. Cảm giác lạ lẫm và lo lắng như một cuộc phiêu lưu không lường trước. Khi bước chân tiến vào bóng tối, lòng thấy rùng mình như hòa mình vào một trò chơi kỳ bí. Ánh đèn lờ mờ bóng tối tạo ra bóng ma vô hình, làm cho mọi bước di chuyển trở nên lẩn khuất và bí ẩn hơn. Tiếng rên rỉ lạnh lẽo từ phía xa xa làm cho tim đập nhanh, sự hoảng loạn và mong muốn trốn tránh cùng hòa quyện với sự tò mò về điều gì đang đợi phía trước. Dưới áp lực của cảm giác sợ hãi, từng phản ứng của cơ thể trở nên sắc bén và linh hoạt hơn, như một cơn gió bất ngờ thổi mạnh vào lòng đại dương bình yên. Mặc dù hồi hộp và lo lắng, nhưng đây cũng là một trạng thái kích thích, khiến cho cuộc sống trở nên rộn ràng và đầy màu sắc hơn.
