Giới thiệu đến các bạn bài viết về đề kiểm tra phần làm văn, phân tích đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm văn học. Bài viết: Phân tích đánh giá Những dặm đường xuân (Băng Sơn) ; Phân tích đánh giá Những dặm đường xuân Băng Sơn (Phần 2, phần làm văn, Đề kiểm tra). Đây là tài liệu theo chương trình mới năm 2018, dành cho học sinh có nhu cầu tự kiểm tra và nâng cao kỹ năng viết và phân tích văn học. Nếu bạn là một học sinh quan tâm đến văn học và muốn nắm vững nội dung chương trình mới, đừng bỏ lỡ cơ hội tham khảo bài viết này.
Đề:
Viết bài văn trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp của mùa xuân quê hương được thể hiện trong văn bản Những dặm đường xuân (Băng Sơn). phân tích đánh giá những dặm đường xuân ; phân tích đánh giá những dặm đường xuân băng sơn
NHỮNG DẶM ĐƯỜNG XUÂN
Băng Sơn
Thế là tháng củ mật sắp hết, tháng mà mỗi ngày “chưa cười đã tối” vì mùa đông, mặt trời thích ẩn vào mây cho ấm sớm mà cũng vì cái Tết đang xình xịch đến sau lưng, tháng mà ai cũng phải vội vàng hối hả, tất bật như vội ra ga không thì con tàu mình đi sắp chuyển bánh khởi hành, mau lên kẻo lỡ chuyến tàu đời…
Người xa quê ơi, sao đến hôm nay sắp năm cùng tháng tận mà người mãi chưa về, còn mải mê vui thú đường xa hay đang ê chề nỗi gian lao vất vả không dám về quê vì vẫn chỉ bộ quần áo tàng tàng rung rúc, không được ai xênh xang xe, ngựa, có cành hoa giấy trang kim, có gói bánh cốm lá xanh lạt đỏ biếu cô dì chú bác, không có đồng tiền cho vợ may cái yếm mới đón xuân… nên người tủi phận, tự mình lẩn tránh thân mình, tự mình lừa hồn mình, khất lần ngày về nơi chôn rau cắt rốn.
Người đâu biết rằng mọi con đường to nhỏ như mạch máu, những phát huyết quản hồi huyết quản, vi ti huyết quản, những con đường cái quan, đường huyện, đường làng, đường trục, đường mương, đường rẽ xương cá vào ngõ nhỏ,… đã in hằn chồng xếp bao nhiều bước chân, nào người đi, người về, nào sắm Tết, bán mua, nào vay mượn, trả nợ, cả vui lẫn lo toan, bấm đầu ngón chân xuống đất trơn cho khỏi ngã, lê chiếc dép mòn tung bụi, gánh nặng lõm đất, rênh rang chơi nhởi vì đã có người vợ hiền mẹ đảm lo cho hết, nên cứ khăn áo chỉnh tề, ô che mũ đội mà đi tìm bạn, tìm hoa, bạn rượu hay bạn cờ, hoa đào hay hoa cúc,…
Tết ơi, giá mỗi năm có mười cái Tết thì chắc con người phải bạc đầu từ trẻ, nhưng nếu mười năm mới có một Tết thì chắc hồn người cũng sẽ ủ ê không biết nhường nào […].
Phiên chợ cuối năm đã họp kín người, xế chưa tan. Đắt hàng thế là chị bán hàng vàng hương, vàng hồ, vàng hoa, mũ ông Công, ông Táo, hương đen, hương vàng, hương trầm, hương sạ, hương sào, hương vòng, nến trắng, nến đỏ. Không hiểu sao ngồi cạnh chị ngay ngoài đầu chợ, bao giờ cũng có bà trầu vỏ kèm bên. Bà cụ đã móm, hình như bà ngồi đây đã mấy trăm cái Tết, nên chiếc vồ chặt vỏ, nguyên là cả khúc gỗ mít, gỗ nhãn đã xơ ra, tướp hết, thành cái chày thắt ngẵng, như sắp gãy ở quãng giữa ấy. Những thanh vỏ chay ngon lành thế, cô con gái biếu mẹ, vì lấy chồng xa, chị con dâu hiền thảo mua cho mẹ chồng ăn Tết, mỗi thanh còn vỏ au đỏ mỏng tang như làm bằng giấy bản nhuộm hồng, những thanh vỏ quạch, từng khúc nâu xỉn, như từng khúc lưng con rắn rừng nằm chờ thân phận được quyết định về với Tết nhà ai, nghèo khó nơi bìa làng, thiếu thốn nơi ngõ trại,…
Có người ao ước, giá quanh năm, chợ lúc nào cũng vui như phiên này, rủng rỉnh như phiên này… mát mặt biết bao nhiêu, thay cơm hẩm cà kho bằng câu “ba mươi Tết có thịt treo trong nhà…”.
Ngoài đồng, lúa đã kín những mặt gương long lanh. Lạy trời, hãy mưa thuận gió hoà, đừng đổ về những cơn gió mùa đông bắc làm chết cá trong ao, phải lấy rơm hun khói, phải cấy lại thì khổ kiếp người, làm Tết mất vui.
Con chim khách báo đúng hay báo nhầm, cành tre đầu nhà đung đưa, bước chân người rộn rã, nó nghe, nó ngửi, nó nhìn, nó cảm,… nó báo tin càng làm trái tim chờ đợi thắc thỏm, mong có bóng người xuất hiện đầu đê, vào đường gạch, đứng trước chiếc cổng tre chống lên quen thuộc thân thương… Tết làm lòng nhau mở cửa hay bắt nó đóng lại nỗi quạnh hiu cô quạnh? Tuỳ người đấy, ai ơi…
Ngoài đình, ngoài chùa, mái quán chơ vơ trên đồng, bờ giếng tròn xây… đã được mặc tấm áo trắng tinh, trắng lốp bằng nước vôi mới quét, càng kéo cái Tết đến gần, như đã sờ thấy nó, nó đã vào đến làng, đến cổng rồi kìa…
Hình như từ sâu thẳm tâm can, mỗi con người đều được cái Tết thúc gọi, cấy vào đẩy chiếc mầm cây mới, gieo vào đấy cái hạt nở ra cây hi vọng. Bận rộn mà vui, hối hả vẫn tươi cười… để có niềm hạnh phúc chờ mong mơ ước. Đôi câu đối giấy hồng điều trên cột, đôi cây mía tím, mía voi làm gậy ông vải hai bên bàn thờ, tờ tranh ông Phúc, ông Lộc dán hai bên cánh cửa, con gà mắt trong veo, con lợn gặm cây khoai ráy, chị tốc váy hứng dừa, anh đánh ghen rúc rích thứ tranh Đông Hồ bán đầy chợ Tết, bày la liệt mặt đất,… cho đến tranh y môn, mâm bồng ngũ quả bán ngoài thành phố,… bức tranh lụa hay sơn dầu quý phái bạn hoạ sĩ tặng ta treo Tết,… chẳng là hi vọng cái mới sẽ sang đấy sao? […]
Ta trở về những nẻo đường xuân ríu rít, càng nhận ra cần phải trở thành con người hữu ích ra sao, chí ít là cho bản thân bé nhỏ của ta không phải phiền nhiễu đến bao người khác, mong sao ông chánh án thất nghiệp, anh công an nhàn rỗi mà rong xuân, bà thẩm phán cứ dắt con đi công viên, và cái tháng củ mật ngàn năm mịt mùng kia yên bình bất chấp mưa kim châm hay gió cắt thịt…
Hẳn những giây phút này đây, ông Táo trên trời đã trở về trái đất. Ông lĩnh nhiệm vụ mới Thiên đình giao cho ra sao, sẽ khuyên nhủ gia chủ ăn ngay ở thẳng thế nào, cho ba trăm sáu mươi ngày đều vui như ngày hội, cho cô gái tựa tóc vào vai người yêu, cho chàng trai soi vào mắt người tình mà run quả tim trong sạch, cho con chim khách không bao giờ sai, cho những chú bé đi “hôi” cá cứ cười như nắc nẻ, dù chỉ được con tôm hay chú cá rô ron, cho chợ Tết người chen người, cho đồng lúa rờn rờn bát ngát, cho những con người lầm lạc sớm hoàn lương,…
Thành phố nơi ta ở, làng xa nơi mẹ ta chờ,.. xuân đã sang ở cả hai nơi. Giờ này, những nẻo đường xuân, bao nhiêu con tàu đang hối hả đích tới, chở theo những trái tim hồi hộp, những cành hoa và những gói quà Tết, mứt sen hay rượu cúc, bánh cốm hay trà sen,… tàu cứ đi đi, mùa xuân còn dài, còn dài như đời ta, như đất nước, như vũ trụ…
(Hà Nội rong ruổi quẩn quanh, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2016, trang 40, 41, 43, 47)
* Tác giả, tác phẩm: phân tích đánh giá những dặm đường xuân ; phân tích đánh giá những dặm đường xuân băng sơn
Băng Sơn (1932 – 2010) tên khai sinh là Trần Quang Bốn, quê ở huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam nhưng sinh ra tại thị trấn Cẩm Giàng, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương. Ông là nhà văn chuyên viết về Hà Nội, là tác giả của nhiều tập tuỳ bút, bút kí được nhiều người yêu thích. Các tác phẩm viết về Hà Nội của Băng Sơn đã tạo được ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc: Thú ăn chơi người Hà Nội (4 tập) (1993), Nước Việt hồn tôi (1995), Nghìn năm còn lại (1996), Đường vào Hà Nội (1997), Dòng sông Hà Nội (2002),…
Gợi ý trả lời phân tích đánh giá những dặm đường xuân ; phân tích đánh giá những dặm đường xuân băng sơn
Viết bài văn trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp của mùa xuân quê hương được thể hiện trong văn bản Những dặm đường xuân (Băng Sơn).
a. Bài làm cần đảm bảo cấu trúc của bài văn nghị luận: mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề; thể hiện được suy nghĩ sâu sắc của cá nhân về vấn đề nghị luận. phân tích đánh giá những dặm đường xuân ; phân tích đánh giá những dặm đường xuân băng sơn
b. Nêu được vấn đề nghị luận: Cảm nhận về vẻ đẹp của mùa xuân quê hương được thể hiện trong văn bản. phân tích đánh giá những dặm đường xuân ; phân tích đánh giá những dặm đường xuân băng sơn
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm.
Học sinh có thể triển khai theo các cách khác nhau, kết hợp lí lẽ và dẫn chứng để làm rõ luận điểm.
Gợi ý: phân tích đánh giá những dặm đường xuân ; phân tích đánh giá những dặm đường xuân băng sơn
– Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, nêu vấn đề cần nghị luận.
– Cảm nhận vẻ đẹp của mùa xuân quê hương được thể hiện qua văn bản:
+ Mùa xuân đến giục giã những con người xa quê mau trở về đoàn tụ với gia đình, sum họp vào khoảnh khắc cuối năm: Đó là thời điểm mỗi người đều hối hả, tất bật, ra ga cho kịp bởi “con tàu mình đi sắp chuyển bánh khởi hành, mau lên kẻo lỡ chuyến tàu đời…”.
+ Là thời điểm mọi người vội vã, tất bật với những công việc cuối năm, công tác chuẩn bị đón Tết. Thông qua biện pháp nghệ thuật liệt kê, các câu văn dài được ngắt thành nhiều phần ngắn, tác giả đã nhấn mạnh không khí hối hả ở khắp nơi (nào sắm Tết, bán mua, nào vay mượn, trả nợ, cả vui lẫn lo toan, bấm đầu ngón chân xuống đất trơn cho khỏi ngã, lê chiếc dép mòn tung bụi,…).
+ Mùa xuân quê hương hiện lên với sự thay đổi của cảnh vật thiên nhiên, sự vật, con người: ngoài đồng, lúa đã “kín những mặt gương long lanh”; con chim khách cũng xốn xang khi thấy bước chân người rộn rã; các mái đình, mái chùa, bờ giếng, được sơn mới trắng tinh đón năm mới. Tất cả những tín hiệu này được cảm qua sự quan sát tinh tế, nhạy cảm của tác giả.
+ Mùa xuân tươi đẹp ở những ước nguyện của con người khi xuân đến: mong cho mưa thuận gió hoà để cuộc sống con người được ấm êm, mong ước được đoàn tụ, sẻ chia; mong phiên chợ đông đúc và tấp nập; mong trở về nhà sau những năm tháng đi xa,..
– Khái quát chủ đề và đặc sắc nghệ thuật, ý nghĩa của văn bản:
+ Nội dung: Văn bản là lời nhắn gửi của người con xa quê với mảnh đất quê nhà khi mùa xuân đến, thể hiện những tinh tế, xao xuyến của nhân vật trữ tình khi “năm cùng tháng tận”, thời điểm giục giã mỗi người trở về quê hương yêu dấu của mình.
+ Nghệ thuật: Giọng điệu nhẹ nhàng, say đắm như một lời thủ thỉ, tâm tình tha thiết; hình ảnh giản dị, tự nhiên, miêu tả những sự vật, sự việc, khung cảnh thiên nhiên, cảnh vật khi mùa xuân đến ở miền Bắc; ngôn ngữ nhẹ nhàng, giàu sức gợi,…
d. Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt phân tích đánh giá những dặm đường xuân ; phân tích đánh giá những dặm đường xuân băng sơn
e. Sáng tạo: có cách diễn đạt mới mẻ. phân tích đánh giá những dặm đường xuân ; phân tích đánh giá những dặm đường xuân băng sơn
