Giới thiệu đến các bạn bài viết về đề kiểm tra phần làm văn, phân tích đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm văn học. Bài viết: Phân tích đánh giá sang thu (Hữu Thỉnh) ; phân tích đánh giá nghệ thuật bài sang thu (Hữu Thỉnh) ; phân tích đánh giá sang thu hữu thỉnh (Phần 2, phần làm văn, Đề kiểm tra). Đây là tài liệu theo chương trình mới năm 2018, dành cho học sinh có nhu cầu tự kiểm tra và nâng cao kỹ năng viết và phân tích văn học. Nếu bạn là một học sinh quan tâm đến văn học và muốn nắm vững nội dung chương trình mới, đừng bỏ lỡ cơ hội tham khảo bài viết này.
Đề: phân tích đánh giá sang thu ; phân tích đánh giá nghệ thuật bài sang thu ; phân tích đánh giá sang thu hữu thỉnh
Phân tích, đánh giá Sang thu của Hữu Thỉnh. phân tích đánh giá sang thu ; phân tích đánh giá nghệ thuật bài sang thu ; phân tích đánh giá sang thu hữu thỉnh
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.”
Gợi ý làm bài: phân tích đánh giá sang thu ; phân tích đánh giá nghệ thuật bài sang thu ; phân tích đánh giá sang thu hữu thỉnh
Mở bài: phân tích đánh giá sang thu ; phân tích đánh giá nghệ thuật bài sang thu ; phân tích đánh giá sang thu hữu thỉnh
Nếu mùa xuân là mùa hội tụ của những bàn tay nghệ sĩ tài hoa thì mùa thu bước vào thơ ca cũng tự nhiên và gần gũi. Với các thi nhân, mùa thu lưu dấu ấn của mình trong một vẻ riêng trong trẻo. Trước đây Nguyễn Khuyến nổi tiếng với ba bài thơ thu: Thu điếu, Thu vịnh, Thu ẩm, sau này Xuân Diệu, Huy Cận, Lưu Trọng Lư, Tế Hanh, Nguyễn Đình Thi,… đều có những câu thơ, những vần thơ về mùa thu tuyệt đẹp. Đến lượt mình, nhỏ nhẹ, khiêm nhường Hữu Thỉnh lại làm cho mùa thu có thêm một hương sắc mới:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Thân bài phân tích đánh giá sang thu ; phân tích đánh giá nghệ thuật bài sang thu ; phân tích đánh giá sang thu hữu thỉnh
a. Đặc sắc nội dung phân tích đánh giá sang thu ; phân tích đánh giá nghệ thuật bài sang thu ; phân tích đánh giá sang thu hữu thỉnh
Mùa thu đến đột ngột và bất ngờ, không hẹn trước. Bắt đầu không phải là những nét đặc trưng cả trời mây hay sắc vàng hoa cúc như trong những bài thơ cổ điển. Bài thơ có cái hương vị ấm nồng của chớm thu ở một miền quê nhỏ. Tín hiệu đầu tiên để tác giả nhận ra là hương ổi chín vàng ươm phả vào trong gió. Một chữ phả kia đủ để làm cho hương thơm như sánh lại. Nó sánh lại bởi vì hương đậm một phần, sánh còn bởi tại gió se. Hương thơm luồn vào trong gió được tinh lọc, được cô đặc thêm. Gió mùa thu hào phóng đem chia hương cho mùa thu – bấy giờ hương ổi chín – tới khắp nơi trong vũ trụ. Tại một vùng quê nhỏ, trong một phút giây nào đó, người viết bất chợt bắt gặp hương thu và bỗng sững sờ.
Có hương ổi. Và gió. Và sương. Mùa thu lại về. Mùa thu mang theo hương quê và mang theo sương mờ ướt lạnh. Dường như có thêm sương nên thu dễ nhận hơn. Sương chùng chình qua ngõ hay là chờ đợi gì đây? Cứ dần như thế, cứ nhẹ nhàng, mềm mại như thế, thu đến tự lúc nào không hay. Hình như thu đã về. Đó là một ấn tượng tổng hợp từ một cảm giác riêng về hương, về gió, về sương. Từ gió nhận ra sương. Nhưng khi phát hiện ra sương chùng chình qua ngõ thì trong sương cũng có hương, trong sương cũng có gió, và trong sương cũng có cả tình chùng chình hay chính là sự lưu luyến, bâng khuâng, ngập ngừng, bịn rịn. Phút giây giao mùa của thiên nhiên ấy, nhìn thấy rồi, cảm thấy rồi mà vẫn giật mình, bối rối, ngỡ ngàng…
Mùa thu đã về, mùa thu đã về thực rồi… cái bỡ ngỡ ban đầu vụt tan biến đi nhường chỗ cho sự rung cảm mãnh liệt trước mùa thu:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.
Dòng sông không còn cuồn cuộn dữ dội và gấp gáp như trong những ngày mưa lũ. Con sông quê hương dềnh nước mùa thu như đang lắng lại, đang trầm xuống trong lững lờ như ngẫm nghĩ, suy tư. Tương phản với sông là những cánh chim bắt đầu bay đi vội vã. Hơi thu lạnh làm cho chúng phải khẩn trương chuẩn bị cho những chuyến bay tránh rét. Ta thường chỉ chú ý đến vào từ vội vã đối rất đẹp với từ dềnh dàng, nhưng từ bắt đầu cũng rất độc đáo ở đây. Phải tinh tế lắm mới có thể nhận ra sự bắt đầu này trong cánh chim bay. Mới nhận thấy sự hối hả, xôn xao khi thu về.
Không còn cái gay gắt của mùa hè nóng nực, chỉ còn lại một bầu không khí ẩm ướt và se se lạnh. Một thoáng rối lòng để rồi nhường lại cho mùa thu. Mùa thu vừa mới chớm rất nhẹ, rất dịu, rất êm, mơ hồ như cả đất trời đang rùng mình thay áo mới. Hữu Thỉnh không tả trời thu xanh ngắt mấy tầng cao như Nguyễn Khuyến mà chỉ điểm vào bức tranh thu một chút mây vương lại của mùa hè qua:
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Đám mây như một dải lụa, như một tấm khăn voan của người thiếu nữ trên bầu trời nửa còn đang là mùa hạ, nửa đã nghiêng về mùa thu. Lối diễn đạt của nhà thơ thật độc đáo. Hình ảnh của mây là thực, nhưng cái ranh giới màu là hư. Nó chỉ là trí tưởng tượng lạ lùng của nhà thơ. Bầu trời một nửa thu. Đám mây mùa hạ đang nhuốm sắc thu. Đến một lúc nào đó bỗng ngỡ ngàng thấy đang bồng bềnh trong bầu trời thu trọn vẹn. Chúng ta, cùng với áng mây chỉ còn biết reo lên thích thú, vừa khâm phục, vừa khen cho con mắt tinh đời của nhà thơ.
Bài thơ có ba khổ, mỗi khổ thơ có một vẻ đẹp riêng. Nếu hai khổ thơ đầu rất đẹp về mặt tạo hình, rất tinh tế trong cách cảm nhận thì khổ thơ thứ ba lại đem đến cho người đọc một vẻ đẹp mới, làm trọn vẹn thêm cái ý thu sang. Trong khổ thơ thứ ba, mùa thu được khẳng định bằng đoán nhận, bằng kinh nghiệm, bằng sự suy ngẫm chứ không phải bằng sự cảm nhận trực tiếp như hai khổ thơ trước. Mùa thu không được quan sát từ gần ra xa, từ thấp lên cao mà thu đang từ từ thu vào trong tâm tưởng, đang lắng lại trong suy tư:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Vẫn còn nắng, mưa, sấm, chớp giống như mùa hạ, nhưng tất cả đã bớt dần, đã có mức độ khác rồi. Khổ thơ cuối, mỗi câu, mỗi chữ có cái gì đó như trầm lắng sâu sắc hơn, phải chăng vì câu kết Trên hàng cây đứng tuổi đã tạo cho người đọc cảm nhận một thế giới khác, thế giới sang thu của hồn người. Vậy là Sang thu đâu chỉ là sự chuyển giao của đất trời mà còn là sự chuyển giao cuộc đời mỗi con người. Hữu Thỉnh rất đỗi tinh tế, nhạy bén trong cảm nhận và liên tưởng. Chính vì vậy những vần thơ của ông có sức lay động lòng người mãnh liệt hơn.
b. Đặc sắc nghệ thuật phân tích đánh giá sang thu ; phân tích đánh giá nghệ thuật bài sang thu ; phân tích đánh giá sang thu hữu thỉnh
Bằng hình ảnh thơ tự nhiên, không trau chuốt mà giàu sức gợi cảm. Cùng thể thơ năm chữ với những hình ảnh sang thu thân quen, giản dị mà tươi tắn, sống động. Với những từ láy: chùng chình, dềnh dàng, vội vã, và một giọng thơ vừa có thoáng ngỡ ngàng, vừa chút vui sướng, lại vừa trầm lắng, sâu sắc, Hữu Thỉnh đã thể hiện một cách đặc sắc những cảm nhận tinh tế để tạo ra một bức tranh chuyển giao từ cuối hạ sang thu nhẹ nhàng, êm dịu, trong sáng nên thơ,… ở vùng đồng bằng Bắc Bộ của đất nước.
Kết bài phân tích đánh giá sang thu ; phân tích đánh giá nghệ thuật bài sang thu ; phân tích đánh giá sang thu hữu thỉnh
Có thể nói Sang thu là bài thơ hay của thơ ca Việt Nam viết về mùa thu. Bài thơ sẽ có sức sống trường tồn trong lòng độc giả.
