Giới thiệu đến các bạn bài viết: Những cánh buồm Hoàng Trung Thông ; Đọc hiểu Những cánh buồm Hoàng Trung Thông (4 CÂU HỎI, Đề kiểm tra). Đây là đề kiểm tra tự luận, được thiết kế theo hướng chương trình mới năm 2018. Và cũng là một tài liệu quan trọng dành cho các bạn học sinh làm quen và thích nghi với các thay đổi trong giảng dạy và kiểm tra theo chương trình mới. Bài viết còn giúp các bạn tăng cường kiến thức và kỹ năng, đồng thời giúp học sinh làm quen với cách làm bài trong các đề kiểm tra mới.
Đề: những cánh buồm hoàng trung thông ; đọc hiểu những cánh buồm hoàng trung thông
I. Đọc hiểu văn bản những cánh buồm hoàng trung thông ; đọc hiểu những cánh buồm hoàng trung thông
Đọc đoạn trích từ bài thơ Những cánh buồm và thực hiện các yêu cầu:
Hai cha con bước đi trên cát
Ánh mặt trời rực rỡ biển xanh.
Bóng cha dài lênh khênh
Bóng con tròn chắc nịch.
Sau trận mưa đêm rả rích
Cát càng mịn, biển càng trong
Cha dắt con đi dưới ánh mai hồng,
Nghe con bước lòng vui phơi phới.
Con bỗng lắc tay cha khẽ hỏi:
Cha ơi!
Sao xa kia chỉ thấy nước thấy trời
Không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người ở đó?
(Hoàng Trung Thông, Ngữ văn 6, tập 1, bộ Kết nối tri thức với cuộc sông Nxb Giáo dục Việt Nam, 2021, tr 57)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt của đoạn trích trên.
Câu 2. Chỉ ra và nêu tác dụng của các từ láy có trong đoạn trích.
Câu 3. Trong đoạn trích, hình ảnh “mặt trời” được miêu tả mấy lần? Cảm nhận của em về hình ảnh ấy.
Câu 4. Viết đoạn văn (khoảng 5 đến 7 câu) nêu cảm nhận của em về khung cảnh thiên nhiên được gợi tả trong đoạn trích.
II. Phần viết những cánh buồm hoàng trung thông ; đọc hiểu những cánh buồm hoàng trung thông
Học sinh chọn một trong hai để bài sau:
Đề 1. Kể về một kỷ niệm sâu sắc với anh, chị hoặc em của em.
Đề 2. Cảm nhận của em khi đọc một bài ca dao về tình cảm gia đình theo thể lục bát.
Gợi ý trả lời những cánh buồm hoàng trung thông ; đọc hiểu những cánh buồm hoàng trung thông
I. Đọc hiểu những cánh buồm hoàng trung thông ; đọc hiểu những cánh buồm hoàng trung thông
Câu 1. Phương thức biểu đạt của đoạn trích là tự sự, miêu tả và biểu cảm.
Câu 2. Đoạn trích có các từ láy: rực rỡ, rả rích, phơi phới, lênh khênh
+ rực rỡ: chỉ vẻ đẹp của ánh mặt trời trong buổi bình minh trên biển; sắc nắng lấp lánh, ánh nắng chan hòa sáng rực biển xanh, tượng trưng cho một cuộc sống tốt lành đang ôm trùm, bao bọc lấy con.
+ rả rích: từ láy tượng thanh dùng để gợi tả cơn mưa mát lành, êm dịu đêm qua. Từ láy rả rích gợi tả cơn mưa ở đây, hợp với từ láy rực rỡ tả nắng ở trên, gợi lên cái cảm giác vừa tươi tắn, mát lành, vừa rộn ràng, hân hoan như là biểu trưng cho sự sống tốt đẹp trên quê hương, trong cảm hứng ngợi ca nồng nhiệt của tác giả.
+ phơi phới: gợi tả niềm hân hoan đặc biệt của cha khi nghe tiếng bước chân con. Từ láy vừa gợi tả cảm giác thanh thỏa, yên tâm khi con đang được sống trong một bầu dưỡng khí tuyệt vời của thời đại mới lại vừa là tình máu mủ ruột thịt đang dâng lên dào dạt trong lòng…
+ lênh khênh: từ láy tượng hình dùng để gợi tả cái bóng cao lớn của cha đổ dài trên bờ cát mịn, trong tương quan với cái bóng tròn chắc nịch của con, có ý nghĩa che chắn, dìu dắt con khôn lớn, trưởng thành.
Câu 3. Trong đoạn trích, hình ảnh mặt trời được miêu tả hai lần với những trạng thái sống động: ánh mặt trời rực rỡ và ánh mai hồng. Trước hết, đó là hình ảnh thực. Ánh nắng buổi mai giòn tan, ấm áp, rực rỡ tòa rạng khắp không gian, bên bờ đại dương xanh ngắt. Tuy nhiên, hình ảnh mặt trời còn có ý nghĩa tượng trưng cho cuộc sống tươi đẹp, yên lành đang bao bọc cuộc đời con và cả niềm tin về một tương lai tươi sáng chờ đón con phía trước…
Câu 4.
Yêu cầu:
– Về hình thức: một đoạn văn, dung lượng khoảng 5 đến 7 câu.
– Về nội dung: cảm nhận về khung cảnh thiên nhiên
+ Giới thiệu đoạn thơ trích từ bài Những cánh buồm của Hoàng Trung Thông.
+ Đoạn thơ gợi tả một khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, chan hòa ánh sáng, màu sắc, âm thanh…
+ Khung cảnh thiên nhiên được gợi tả với nhiều chiều kích: chiều rộng của đại dương, chiều cao của bầu trời, chiều xa của ánh nhìn để mở ra một không gian bao la, vô tận…
+ Khung cảnh thiên nhiên được gợi tả trong đoạn thơ còn có ý nghĩa tượng trưng sâu sắc. Đó không chỉ là khung cảnh thiên nhiên khoáng đạt, tươi tắn, mát lành mà còn gợi hình dung về một cuộc sống tốt đẹp, đầy nhân hậu, bao dung, đang mở rộng vòng tay nuôi dưỡng những cuộc đời mới, hứa hẹn bao điều tốt đẹp…
+ Khung cảnh ấy còn gieo vào lòng người cha cảm giác ấm lòng và “phơi phới” tin yêu về cuộc đời rộng lớn nói chung và cuộc đời của con nói riêng.
* Đoạn văn: Bài thơ “Những cánh buồm” của Hoàng Trung Thông sử dụng nhiều hình ảnh thiên nhiên để mô tả một không gian tươi đẹp, ánh sáng rực rỡ, màu sắc hòa quyện và âm thanh nhẹ nhàng. Đại dương rộng lớn, bầu trời cao vút, ánh nhìn xa xôi mở ra một thế giới vô tận. Hình ảnh này không chỉ là vẻ đẹp tự nhiên mà còn tượng trưng cho cuộc sống hòa mình trong sự mở lòng, nhân hậu và hứa hẹn điều tốt đẹp. Đối với người cha, khung cảnh thiên nhiên này là nguồn cảm hứng, mang đến niềm tin sâu sắc về cuộc sống rộng lớn và tương lai hạnh phúc của con.
II. Phần viết những cánh buồm hoàng trung thông ; đọc hiểu những cánh buồm hoàng trung thông
Đề 1 những cánh buồm hoàng trung thông ; đọc hiểu những cánh buồm hoàng trung thông
a. Yêu cầu về kiểu văn bản
– Kiểu bài kể chuyện.
– Kể lại một kỷ niệm đáng nhớ với một người thân. Chẳng hạn: Kỷ niệm với anh, chị, em….
b. Yêu cầu về nội dung
– Lựa chọn được ngôi kể: Nhân vật kể chuyện xưng tôi, kể theo ngôi thứ nhất; nhân vật chính được kể là một người có mối quan hệ đặc biệt với nhân vật tôi. Là người đáng yêu, đáng nhớ, để lại ấn tượng sâu sắc với nhân vật tôi.
– Giới thiệu khái quát về người định kể (là ai, có quan hệ với nhân vật tôi như thế nào, tình cảm của nhân vật tôi và lý do vì sao lại kể về nhân vật đó).
– Giới thiệu ngoại hình, tính cách của người đó (những nét tiêu biểu, gây ấn tượng, miêu tả đúng về nhân vật được kể).
– Kể lại theo một trình tự thời gian, không gian bằng hồi tưởng của em (nhưng phải tôn trọng những gì em đã biết và lựa chọn được những chi tiết tiêu biểu về nhân vật, về sự việc… để làm nổi bật dụng ý câu chuyện). Cần lưu ý:
+ Chọn kể những kỷ niệm sâu sắc, không thể nào quên với người đó hoặc những kỷ niệm giữa người đó với em (những gì em đã được trải nghiệm, được ảnh hưởng từ người đó).
– Những cảm xúc, suy nghĩ của em về người đó: yêu quý, kính trọng, nhớ ơn…
c. Yêu cầu về diễn đạt
Diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi về chính tả, dùng từ, đặt câu…
d. Yêu cầu kết hợp các phương thức biểu đạt
Cần kết hợp các phương thức miêu tả, biểu cảm xen vào mạch tự sự….
đ. Yêu cầu về bố cục
Bài văn phải đảm bảo bố cục ba phần: mở bài, thân bài và kết bài. Các đoạn văn trong bài phải thể hiện đúng hình thức và nội dung mà để bài yêu cầu.
Đề 2 những cánh buồm hoàng trung thông ; đọc hiểu những cánh buồm hoàng trung thông
a. Yêu cầu về kiểu văn bản
– Kiểu bài biểu cảm về tác phẩm văn học.
– Phát biểu cảm nghĩ về một bài ca dao theo thể lục bát thuộc chủ đề tình cảm gia đình.
b. Yêu cầu về nội dung
– Lựa chọn được một văn bản ca dao về tình cảm gia đình, được sáng tác theo thể thơ lục bát truyền thống.
– Đọc và nêu được ấn tượng chung về bài ca dao.
– Dựa trên các dấu hiệu nghệ thuật (từ ngữ, hình ảnh, các phép tu từ, nhịp điệu,…) để cảm nhận được ý nghĩa biểu đạt của bài ca dao.
– Thấy được vẻ đẹp của bài cao dao trên nền đề tài phổ biến, quen thuộc.
– Thông điệp của tác giả dân gian với người tiếp nhận.
c. Yêu cầu về diễn đạt
Diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi về chính tả, dùng từ, đặt câu..
d. Yêu cầu về bố cục
Bài văn phải đảm bảo bố cục ba phần: mở bài, thân bài và kết bài. Các đoạn văn trong bài phải thể hiện đúng hình thức và nội dung mà để bài yêu cầu.
