Giới thiệu đến các bạn bài viết nghị luận văn học bài Vợ nhặt của Kim Lân qua đoạn văn bản: Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy ; Hoặc: Sáng hôm sau…sửa lại căn nhà ; Hoặc: Sáng hôm sau, mặt trời lên bằng con sào, Tràng mới trở dậy […] hắn cũng muốn làm một việc gì để dự phần tu sửa lại căn nhà. Mời các bạn cùng tham khảo! Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
ĐỀ: Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật Tràng sau đêm tân hôn qua đoạn trích: Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
“Sáng hôm sau, mặt trời lên bằng con sào, Tràng mới trở dậy. Trong người êm ái lửng lơ như người vừa ở trong giấc mơ đi ra. Việc hắn có vợ đến hôm nay hắn vẫn còn ngỡ ngàng như không phải. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Hắn chắp hai tay sau lưng lững thững bước ra sân. Ánh nắng buổi sáng mùa hè sáng loá xói vào hai con mắt còn cay sè của hắn. Hắn chớp chớp liên hồi mấy cái, và bỗng vừa chợt nhận ra, xung quanh mình có cái gì vừa thay đổi mới mẻ, khác lạ. Nhà cửa, sân vườn hôm nay đều được quét tước, thu dọn sạch sẽ gọn gàng. Mấy chiếc quần áo rách như tổ đỉa vẫn vắt khươm mươi niên” ở một góc nhà đã thấy đem ra sân hong. Hai cái ang” nước vẫn để khô cong ở dưới gốc ổi đã kín nước đầy ăm ắp. Đống rác mùn tung bành ngay lối đi đã hót sạch. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Ngoài vườn người mẹ đang lúi húi giẫy những búi cỏ mọc nham nhở. Vợ hắn quét lại cái sân, tiếng chối từng nhát kêu sàn sạt trên mặt đất. Cảnh tượng thật đơn giản, bình thường nhưng đối với hắn lại rất thấm thía cảm động. Bỗng nhiên hắn thấy hắn thương yêu gắn bó với cái nhà của hắn lạ lùng. Hắn đã có một gia đình. Hắn sẽ cùng vợ sinh con đẻ cái ở đấy. Cái nhà như cái tổ ấm che mưa che nắng. Một nguồn vui sướng, phấn chấn đột ngột tràn ngập trong lòng. Bây giờ hắn mới thấy hắn nên người, hắn thấy hắn có bổn phận phải lo lắng cho vợ con sau này. Hắn xăm xăm chạy ra giữa sân, hắn cũng muốn làm một việc gì để dự phần tu sửa lại căn nhà.” Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Từ đoạn trích, anh chị có nhận xét gì về giá trị nhân đạo của tác phẩm. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy (Vợ nhặt – Kim Lân, SGK Ngữ văn 12, tập 2, NXB Giáo Dục Việt Nam, 2018)
HƯỚNG DẪN LÀM BÀI: Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
MỞ BÀI: Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Có ai đó đã ví “sáng tạo nghệ thuật giống như việc thả diều. Con diều dù có bay bổng bao nhiêu vẫn phải gắn với mặt đất bằng một sợi dây vững chắc”. Ý tưởng ấy gợi cho ta nhiều suy nghĩ sâu sắc về mối quan hệ giữa văn học và hiện thực cuộc sống. Quả đúng như vậy, cuộc sống giống như một nghiên mực mà nhà văn phải chấm bút vào đấy, bởi nếu không xuất phát từ hiện thực thì văn chương cũng chỉ là “ánh trăng lừa dối” mà thôi. Tác phẩm Vợ nhặt của Kim Lân là một tác phẩm như thế. Kim Lân đã phản ánh rất thành công nạn đói khủng khiếp năm 1945, và sự bần cùng, rẻ rúng của số phận con người. Tình người trong sáng, đẹp đẽ, cao thượng ấy chỉnh là “những tia sáng ấm lòng” góp phần thắp sáng giá trị nhân văn của tác phẩm. Nhân vật Tràng trong truyện ngắn “Vợ Nhặt” có lẽ là nhân vật tiêu biểu nhất cho tư duy nghệ thuật ấy của nhà văn. Từ tình huống độc đáo ấy, Kim Lân đã phản chiếu vẻ đẹp tâm hồn nhân vật, đặc biệt là sự thay đổi về tâm trạng của Tràng và sự thay đổi về tâm lý, tính cách của nhân vật này sau đêm tân hôn, cụ thể là qua đoạn trích: Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
“Sáng hôm sau, […] tu sửa lại căn nhà”. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Qua những diễn biến ấy Kim Lân đã làm bật lên giá trị nhân đạo của tác phẩm. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
THÂN BÀI: Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Khái quát tác giả, tác phẩm: Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Kim Lân là cây bút chuyên viết truyện ngắn, tuy không nhiều nhưng để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc. Đề tài quen thuộc của nhà văn là cuộc sống nông thôn và hình tượng người nông dân. Cả truyện ngắn Làng và Vợ nhặt đều là những thế giới của “đất”, của “người”, của những gì “thuần hậu” được thể hiện bằng tình cảm thiết tha, sự gắn bó sâu nặng của nhà văn với thế giới nhân vật và không gian quen thuộc của ông. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Tác phẩm “Vợ nhặt” tiền thân là tiểu thuyết “Xóm ngụ cư” được viết ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công. Do thất lạc bản thảo nên khi hòa bình lập lại ở miền Bắc, Kim Lân đã dựa trên một phần cốt truyện cũ và viết lại thành truyện ngắn “Vợ nhặt”. Truyện ngắn này sau đó được in trong tập “Con chó xấu xí” (1962). Đoạn trích trên nằm ở phần đầu của tác phẩm. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Tràng là người đàn ông nghèo khổ, kém duyên, cuộc sống đang bên bờ vực của cái chết. Sau một câu hò bâng quơ, bốn bát bánh đúc, cùng mấy lời tán tỉnh vụng về, có người đàn bà xa lạ đã đồng ý cho không bản thân mình để theo Tràng về làm vợ. Câu chuyện thật mà như đùa ấy làm bừng sáng tác phẩm, một cuộc sống hoàn toàn mới mẻ mở ra với Tràng, hạnh phúc làm Tràng thay đổi một cách diệu kỳ. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Triển khai nội dung phân tích: Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Trước tiên, Kim Lân đã tái hiện một cách thật sinh động niềm hạnh phúc lâng lâng của Tràng. Hạnh phúc ấy như một thứ men say làm anh sống trong tâm trạng “lửng lơ, êm ái”. Thời gian nghệ thuật được Kim Lân mở ra trong không gian ngập tràn ánh nắng: Tràng ngủ dậy khi “mặt trời lên bằng con sào”, đây là cách nói cho thấy Tràng ngủ dậy muộn. Và ngủ dậy muộn có lẽ là hình ảnh không phải của Tràng những ngày trước đây. Điều đó cũng cho thấy, hạnh phúc đã làm Tràng tạm quên đi những gánh nặng tất bật, lo toan cơm áo. Anh đang sống những phút giây thoải mái nhất của đời mình để cảm nhận hạnh phúc gia đình. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Giờ đây, với Tràng, trong tâm trí anh không phải là lo toan cơm áo nữa mà là một cảm giác lạ đang ngập tràn trong tâm hồn. Tràng thấy “trong người êm ái lửng lờ như người vừa ở trong giấc mơ đi ra”. “Êm ái lững lờ” là những tính từ dùng để diễn tả cảm xúc vui sướng, hân hoan, một thứ hạnh phúc lâng lãng, sảng khoái làm con người ngất ngây, say đắm. Nhà văn so sánh tâm trạng của Tràng “như người vừa ở trong giấc mơ đi ra”. Đây là câu văn so sánh đầy sức gợi. Việc anh Tràng xấu xí, nghèo khổ lấy vợ giữa lúc đói kém là một câu chuyện không ai dám tin. Bản thân Tràng còn thấy “ngỡ ngàng như không phải”. Bởi vậy việc Tràng lấy vợ của anh giống như một giấc mơ nhưng là một giấc mơ có thật. So sánh như thế cũng có nghĩa là cảm giác hạnh phúc của Tràng đẹp tựa như một giấc mơ. Niềm hạnh phúc quá đỗi lớn lao, Tràng vẫn ngỡ như là một giấc mơ. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Kim Lân đã vô cùng tinh tế khi miêu tả tâm thế tự tin, đĩnh đạc đường hoàng của Tràng cùng những quan sát, cảm nhận của anh về sự thay đổi của căn nhà. Không gian nghệ thuật mở ra là căn nhà, khu vườn thân thuộc của Tràng đang tràn ngập ánh nắng: “Ánh nắng buổi sáng mùa hè sáng lóa”. Hai chữ “sáng lóa” gợi ra ánh sáng mạnh, đột ngột. Chính ánh nắng ấy đã làm không gian ánh lên sự tươi mới, rực rỡ, khác với không gian u ám, ảm đạm mở đầu ở đầu thiên truyện với bóng tối và chết chóc. Ánh nắng mùa hè không chỉ làm bừng sáng tâm trạng Tràng mà còn làm bừng sáng cả niềm tin của người đọc về sự đổi thay của cuộc sống. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Tràng bước ra sân với dáng đi “chắp hai tay sau lưng lững thững bước”. Cách “chắp tay sau lưng lững thững bước” cho thấy đó là hình ảnh một người đường hoàng, phong thái ung dung, tự tin, khác hẳn với hình ảnh của anh Tràng hôm kia mới đi về với vẻ mặt “khó đăm đăm”, “cái áo rách tầng vắt một bên vai”, bước chân nặng nề. Đó là hình ảnh của con người đang làm chủ cuộc sống, làm chủ hạnh phúc của mình. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Tràng bắt đầu quan sát cuộc sống xung quanh, anh nhận ra sự thay đổi mới mẻ của căn nhà quen thuộc của mình. “Hắn chớp chớp liên hồi mấy cái, và bỗng vừa chợt nhận ra, xung quanh mình có cái gì vừa mới thay đổi mới mẻ, khác lạ”. Từ “bỗng” trong “vừa bỗng chợt nhận ra” gợi tả cảm xúc đột ngột, bất ngờ, một niềm vui xâm chiếm tâm hồn anh bởi anh nhận ra sự đổi thay. Ba chữ “có cái gì” vừa như là hỏi mình, vừa như là sự bâng khuâng. Bốn chữ “mới mẻ, khác lạ” gợi ra sự lột xác của căn nhà, mảnh vườn, tất cả đang khoác lên một màu áo mới, tất cả đang bùng lên một sức sống mới làm con người cũng trở nên phấn chấn tươi vui. Tràng cảm nhận rất rõ: “Nhà cửa, sân vườn hôm nay đều được quét tước, thu dọn sạch sẽ gọn gàng”. Đó là hình ảnh của sự sống, là cái sinh khí mới mẻ của một gia đình mà lần đầu tiên Tràng được đón nhận. Nếu hôm qua căn nhà, mảnh vườn ấy toàn một màu u ám, ảm đạm thì nay nó đã được thay màu. Kim Lân miêu tả sự đổi thay thật chi tiết: “Mấy chiếc quần áo rách như tổ địa vẫn vắt khươm mươi niên ở một góc nhà đã thấy đem ra sân hong. Hai cái ang nước vẫn để khô cong ở dưới gốc ổii đã kín nước đầy ăm ắp. Đống rác mùn tung bành ngay lối đi đã hót sạch.” Liệt kê các hình ảnh: quần áo rách như tổ đỉa vắt khươm mươi niên, ang nước khô cong, đống rác tung bành, gợi vẻ nhếch nhác, luộm thuộm, bẩn thỉu, thiếu bàn tay chăm sóc. Nhưng tất cả đó đã là quá khứ vì giờ đây những thứ nhếch nhác đó đã không còn. Qua những từ ngữ và phép liệt kê về hiệu quả công việc như “quét tước, thu dọn sạch sẽ, gọn gàng, hót sạch, đầy ăm ắp….” cho thấy nhờ bàn tay đảm đang của cô vợ, sự trách nhiệm của thị với gia đình chồng, sự siêng năng cần cù chịu thương chịu khó mà nhà cửa mới trở nên “quang quẻ”. Đó cũng là lời thầm cảm ơn của Tràng đối với người vợ đã góp phần vun vén, dựng xây tổ ấm gia đình. Có thể nói, việc cảm nhận về không khi sinh hoạt gia đình bình dị, ấm áp cho thấy Tràng thực sự đã trưởng thành trong nhận thức và tình cảm. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Ở đoạn văn này, người đọc nhận thấy một bức tranh sinh hoạt gia đình thật bình dị và những cảm nhận của Tràng về mái ấm yêu thương. Anh thấy thương yêu gắn bó với gia đình, thấy cần phải có trách nhiệm với tương lai. Đó là vẻ đẹp của người đàn ông trưởng thành. Tràng “thấm thía cảm động” khi nhìn thấy mẹ và vợ thu vén của nhà để chuẩn bị cho một cuộc sống mới: “ngoài vườn người mẹ đang lúi húi giẫy những bụi cỏ mọc nham nhở. Vợ hắn đang quét lại cái sân, tiếng chổi từng nhát kêu sàn sạt trên mặt đất. Cảnh tượng thật đơn giản, bình thường nhưng đối với hắn lại rất thấm thía cảm động”. “Thấm thía cảm động” là sự xúc động chân thành, là tình yêu thương thực sự dấy lên trong tâm hồn, trong trái tim Tràng. Tình cảm ấy trước đây chưa bao giờ xuất hiện ở chàng trai nghèo khổ ấy. Hình ảnh bình dị của bà cụ Tứ “lúi húi giẫy những búi cỏ mọc nham nhở” là hình ảnh thân thương, gần gũi. Từ láy “lúi húi” gợi tả hình ảnh con người đang cúi xuống, cặm cụi, siêng năng, cần cù, chịu khó. Hình ảnh “búi cỏ mọc nham nhở” gợi ta sự xác xơ, cằn cỗi nhưng có lẽ sự xác xơ cằn cỗi ấy sẽ biến mất bởi bàn tay đảm đang và cần mẫn của người mẹ đang “giẫy” (nhổ, vứt bỏ, làm sạch). Âm thanh “tiếng chổi tre từng nhát kêu sàn sạt trên mặt đất” có lẽ có sức lay động nhất với Tràng. Cũng như “tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá, tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá, tiếng mấy bà đi chợ bán vải về” đã đánh thức tâm hồn anh Chí, thức dậy cả một bầu trời ký ức về mái ấm yêu thương, một khát khao tuổi trẻ. Tiếng chổi tre của người vợ Tràng cũng vậy, âm thanh ấy đã đánh thức trong sâu thẳm của Tràng tình yêu với căn nhà, với gia đình và khát vọng sống mãnh liệt ở tương lai. Ba chữ “quét sàn sạt” cũng gợi tả sức mạnh của từng nhát chối, phải chăng người vợ ấy cũng như bà cụ Tứ đang muốn quét sạch u ám, tăm tối, chết chóc vây quanh mà trả lại cho căn nhà sự sống và hi vọng. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Trong Tràng xuất hiện nguồn cảm xúc mạnh: “bỗng nhiên hắn thấy hắn thương yêu, gắn bó với cái nhà của hắn lạ lùng”. Từ “bỗng” lần thứ hai xuất hiện, nhưng lần này là cảm xúc yêu thương, xúc động đột ngột trong tâm trí của người nông dân nghèo khổ. Các từ ngữ “thương yêu gắn bó” gợi ra tình cảm mãnh liệt, tình cảm ấy là tình cảm nhận ra sự thân thuộc, trân quý, quý trọng đối với mảnh đất, với căn nhà. Đây không phải là kiểu tình cảm “tình yêu làm đất lạ hóa quê hương” mà là tình cảm này sinh từ trách nhiệm, nghĩa vụ, tình yêu chân thành. Hai chữ “lạ lùng” càng tô đậm thêm tình mãnh liệt ở Tràng là thứ tình cảm chưa bao giờ có ở Tràng trước đây. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Tràng hạnh phúc nhận ra: “Hắn đã có một gia đình. Hắn sẽ cùng vợ sinh con đẻ cái ở đấy. Cái nhà như cái tổ ấm che mưa che nắng”. Các từ ngữ “gia đình”, “tổ ấm” là cảm nhận đầy thiêng liêng của Tràng về sự đoàn viên sum họp, chữ “tổ ấm” còn ẩn chứa niềm hạnh phúc lớn lao mà bấy lâu nay anh nông dân nghèo khổ chưa bao giờ có được. Ngôi nhà dù đang nghèo khó nhưng nó vẫn là “tổ ấm che mưa che nắng“, là nơi “hắn sẽ cùng vợ sinh con đẻ cái ở đấy”. Từ gã đàn ông khờ khạo, ngờ nghệch, Tràng biết quan tâm đến gia đình, biết nghĩ đến tương lai, biết nghĩ đến việc sinh con đẻ cái. Trong hoàn cảnh đói nghèo, khát vọng hướng đến tương lai của Tràng thật cảm động, thật đáng trân trọng. Suy nghĩ của Tràng khiến ta nhớ đến tuyên ngôn của Nam Cao khi viết “Vợ nhặt”: “Những con người năm đói họ không nghĩ đến cái chết, mà nghĩ đến cái sống”. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Những từ ngữ “thấm thía cảm động”, “thương yêu gắn bó” khiến người đọc hình dung được ở Tràng đã có sự trưởng thành, thấy rõ được con người ấy đã sống có trách nhiệm, khát khao gắn bó với tổ ấm của mình. Đó là sự thay đổi lớn trong con người chàng trai nghèo ấy từ khi có vợ. Những suy nghĩ, cảm xúc nhân vật cũng chính là mối đồng cảm của Kim Lân làm nên sức hấp dẫn của tác phẩm. Nguyễn Minh Châu quả thật có lý khi cho rằng: “Rất nhiều tác giả của những truyện ngắn hay là những người cầm bút có cái biệt tài có thể chọn trong cái dòng đời xuôi chảy một khoảnh khắc thời gian mà ở đó cuộc sống đậm đặc nhất, chứa đựng nhiều ý nghĩa nhất (…), thậm chí có khi đó là cái khoảnh khắc chứa cả một đời người”. Phải chăng, trong khoảnh khắc niềm hạnh phúc của Tràng lên tiếng thì cũng là lúc ống kính nghệ thuật của Kim Lân cũng bắt trọn vẹn khoảnh khắc chín chắn, trưởng thành của nhân vật. Khoảnh khắc ấy như một cuốn phim quay chậm rõ nét, chân thực và tinh tế khiến mọi thứ như “đậm đặc” và ánh lên niệm đồng cảm, trân trọng của nhà văn. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Không chỉ thấy thương yêu, gắn bó, Tràng còn ý thức được trách nhiệm với gia đình của mình: “Một nguồn vui sướng, phấn chấn đột ngột tràn ngập trong lòng. Bây giờ hắn mới thấy hắn nên người, hắn thấy hắn có bổn phận phải lo lắng cho vợ con sau này.” Tràng nhận ra niềm hạnh phúc của mình. Tính từ “vui sướng”; “phấn chấn” rồi cách miêu tả “tràn ngập trong lòng” đã gợi tả niềm hạnh phúc vô biên, nỗi lòng rạo rực, lâng lâng. Đó là niềm hạnh phúc của chàng trai lần đầu được cảm nhận về mái ấm, là niềm hân hoan trần thế đầy xúc động ở Tràng. Chính hạnh phúc ấy đã giúp Tràng vượt lên chính bản thân minh. Hai chữ “nên người” là sự tự nhân thức của Tràng về sự chín chắn, trưởng thành. Nghĩ đến vợ con và tương lại, Tràng thấy mình có “bổn phận phải lo lắng” cho họ. Bổn phận là ý thức trách nhiệm, là gánh vác trọng trách to lớn, là trụ cột gia đình. Đó là suy nghĩ nghiêm túc, chín chắn của Tràng là sự thay đổi đột ngột khi từ một người ngây ngô trở nên có ý thức, từ đau khổ mà hướng đến được với hạnh phúc. Nghĩ là làm, Tràng lập tức hành động: “Hắn xăm xăm chạy ra giữa sân, hắn cũng muốn làm một việc gì để dự phần tu sửa lại căn nhà”. Câu văn được viết theo thể câu chủ động cùng bước chân “xăm xăm”. Từ láy “xăm xăm” gợi tả sự khỏe khoắn, tự tin, phấn chấn, khác hẳn bước đi ngật ngưỡng mở đầu tác phẩm. “Tu sửa” ngôi nhà nghĩa là Tràng và gia đình mình không chấp nhận cuộc sống tạm bợ nữa, là chuẩn bị cho cuộc sống lâu dài. Họ sẵn sàng “tuyên chiến” với nạn đói. Quyết tâm và khát vọng ấy thật cao đẹp biết bao. Đó là sức sống mãnh liệt của con người Việt Nam dù trong hoàn cảnh khốn cùng. Qua hình ảnh ấy, Kim Lân đã ngợi ca những con người nghèo khổ nhưng giàu nghĩa tình, bên bờ vực cái chết, họ vẫn hướng về sự sống, về mái ấm gia đình, hạnh phúc và mãi không thôi thắp lửa hi vọng để tiếp tục sống và hưởng tới tương lai tốt đẹp. Điều này cũng đã dẫn đến cái kết thúc vô cùng có hậu của tác phẩm khi lá cờ đỏ, đoàn người đi phá kho thóc Nhật vẫy gọi trong óc Tràng. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Từ đoạn trích trên đã giúp ta thấy rõ sự thay đổi trong tâm lí, tính cách của nhân vật Tràng. Từ một anh nông phu nghèo khổ, cục mịch, nhờ hạnh phúc mà anh trở nên chín chắn, trưởng thành. Từ dáng vẻ mệt mỏi, đăm chiêu lo lắng hôm nào, giờ đây hạnh phúc như một phép nhiệm màu đã biến anh thành con người rạng rỡ, tươi vui, lâng lâng hạnh phúc. Không chỉ thay đổi về tâm lý. Tràng còn có sự thay đổi về lý trí, từ chỗ vô tư, ngờ nghệch, anh đã biết lo lắng, quan tâm đến tổ ấm hạnh phúc của mình, biết hướng tới tương lai hi vọng trông chờ. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Nghệ thuật: Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Thành công của đoạn trích nói riêng và tác phẩm “Vợ nhặt” nói chung chính là nhờ vào một số yếu tố nghệ thuật đã được nhà văn Kim Lân vận dụng sáng tạo: Trần thuật hấp dẫn, sinh động, tự nhiên. Xây dựng tình huống truyện độc đáo, bất ngờ. Nhà văn có biệt tài miêu tả tâm lý nhân vật sắc sảo, chân thực, tinh tế. Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị phù hợp với tính cách nhân vật. Giọng điệu lúc hóm hình, lúc xót xa thương cảm, có lúc trầm lắng ấm áp tình người. Tất cả đã hòa quyện lại dưới ngòi bút Kim Lân góp phần làm nên thành công của đoạn trích nói riêng và tác phẩm nói chung, đồng thời chắp cánh nâng đỡ cho ngòi bút của nhà văn thăng hoa cùng tác phẩm. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Giá trị nhân đạo: Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Đoạn trích thể hiện giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc. Nhà văn đã gián tiếp tố cáo tội ác của thực dân, phát xít, phong kiến đã đẩy ca dân tộc ta vào hoàn cảnh khốn cùng. Nhà văn đã bày tỏ tấm lòng đồng cảm, cảm thông trước số phận đầy đau khổ của con người. Phát hiện, trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp con người, nhất là khát vọng sống và về đẹp tình người trong nạn đói, sự đùm bọc, cưu mang, cùng nhau vượt qua thảm kịch, hướng đến tương lai. Quả đúng như lời của thầy giáo Trần Đồng Minh từng nhận xét: “Nhà văn dùng “Vợ nhặt” làm cái đòn bẫy để nâng con người lên trong tình nhân ái. Câu chuyện “Vợ nhặt” đầy bóng tối nhưng từ trong đó đã loé lên những tia sáng ấm lòng”. Những tia sáng đó phải chăng đã lóe lên từ những con người lương thiện, giàu lòng nhân ái như Tràng, bà cụ Tứ, xóm ngụ cư… Có thể nói, ánh sáng của lòng nhân ái chính là điểm tựa nâng đỡ cho tác phẩm bất tử cùng thời gian. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Đặc biệt, nhà văn trân trọng khám phá, phát hiện và ngợi ca sức sống, khát vọng hạnh phúc, về đẹp của tâm hồn con người – nhất là vẻ đẹp tình người trong nạn đói ở các nhân vật, đề cao sự đồng cảm giai cấp, tình hữu ái của những người lao động nghèo khổ. Nhà văn cũng bày tỏ niềm tin vào sự lạc quan của con người năm đói, tin tưởng vào tấm lòng nhân hậu của con người tin vào sức vươn dậy của các nhân vật, đồng thời mở ra con đường tương lai tươi sáng cho họ. Truyện mở đầu bằng không gian u ám, chết chóc, nhưng kết thúc bằng ánh nắng mặt trời rực rỡ và hình ảnh “lá cờ đỏ bay phấp phới“. Kim Lân qua đó đã phản chiếu vào con người lao động ánh sáng của cách mạng và ý thức của thời đại. Hình ảnh lá cờ đỏ cứ pháp phới trong óc Tràng là một mốc son chói lọi trong tư tưởng nhân đạo sâu sắc và mới mẻ của Kim Lân nói riêng và của các nhà văn sau cách mạng nói chung. Như vậy, tiếng kêu cứu của Nam Cao trước cách mạng đã được Kim Lân hồi đáp bằng cách giải phóng số phận con người, hưởng con người đến ánh sáng của tự do. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
KẾT BÀI: Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
Nhà văn Aimatop từng tâm đắc rằng: “Tác phẩm chân chính không kết thúc ở trang cuối cùng”. Quả thật vậy, một tác phẩm văn học chân chính là tác phẩm mà khi chúng ta gấp đến trang cuối cùng, mà ý nghĩa, giá trị tư tưởng nhân văn của tác phẩm còn mãi với thời gian, trong lòng người đọc là một điều cần thiết. Tác phẩm Vợ nhặt của Kim Lân, là một tác phẩm như thế. Ở đó, tình người, tình đời, sự yêu đời, lạc quan, khát khao được sống, được hạnh phúc trong hoàn cánh khó khăn, nạn đói thật đáng trân trọng. Vậy nên, tác phẩm vẫn mãi in đậm trong tâm trí người đọc dù bao thế hệ. Sáng hôm sau mặt trời lên bằng con sào tràng mới trở dậy
(Nguồn: Tham khảo)
